داروهای ضد التهاب همانطور که از نام آنها متوجه می شویم یعنی داروهایی که با التهاب مزمن مبارزه می‌کنند و به عبارت دیگر التهاب را کم می کنند.
سوال این است که التهاب چیست؟
برای اینکه این التهاب را بهتر متوجه شویم مثالی میزنم. مثلاً اگر در حین راه رفتن پای خود را روی تخته ای بگذارید که میخی در داخل آن است و میخی وارد پای شما شود. قاعدتا میخ را از پای خود خارج می کنید. در ساعت اول فقط درد حس می کنید اما پس از چند ساعت متوجه می‌شوید که در جایی که میخ وارد بدن شده است ، علاوه بر درد، قرمزی و تورم حس می کنید این قرمزی و درد و تورم را التهاب می گویند. بدن ما از سلول تشکیل شده است در واقع سلول ها مانند آجرهایی است که بدن ما را تشکیل می‌دهد. در مثال فوق میخ وقتی که وارد پای ما میشود هزاران سلول را خراب می کند ، وقتی سلولها پاره می شوند. از جدار سلول ها ی پاره موادی ترشح میشود که باعث جذب گلبولهای سفید از سراسر بدن به منطقه آسیب دیده میشود. در واقع گلبول های سفید سربازان دفاعی بدن هستند که بلافاصله در محلی که مورد تعرض قرار گرفته است وارد می‌شوند تا از بدن دفاع کنند و منطقه را از وجود سلول های مرده و مواد سمی پاک شود تا بدن آماده ترمیم بافتها شود. در مثال فوق میکروب هایی که توسط میخ وارد پای ما شده است و نیز سلول های خراب و مرده توسط گلبول های سفید خورده می شود. گلبول های سفید وقتی وارد می شوند باید در آب شناور باشد. بنابراین مقداری آب هم از داخل رگ ها وارد بافت صدمه خورده میشود و همین باعث تورم آن ناحیه میشود. علاوه بر این جریان خون نیز افزایش پیدا میکند تا بتوانند گلبول های زیادی وارد منطقه صدمه دیده بشوند. به همین جهت است که محلی که دچار ضایعه شده است، قرمز و گرم می شود. بنابراین التهاب واکنش طبیعی بدن در برابر هر نوع خرابی سلول است. این خرابی ممکن است در اثر پارگی دیسک باشد یا در اثر پاره شدن یک رگ یا هر عامل دیگری مانند سکته قلبی یا تصادف باشد. به همین جهت است که وقتی کسی تصادف می کند و هنوز دردی ندارد ، مردم عادی می گویند که هنوز گرم است و معمولاً از فردای آن روز درد بیمار شروع می شود. این به دلیل این است که پس از هر ضایعه مدتی طول می کشد تا التهاب به وجود بیاید. در همه این موارد پدیده التهاب وجود می‌آید که چهار علامت دارد که شامل درد و تورم و قرمزی و گرمی است.
حال سوال این است که التهاب چگونه به وجود می آید؟
وقتی سلول ها پاره می شوند ، آنزیمی در دیواره سلول فعال میشود که فسفوکیناز نام دارد. این آنزیم باعث تبدیل اسید آراشیدونیک به پروستاسیکلین و سپس پروستاسیکلین به پروستاگلاندین تبدیل می شود. کار تبدیل پروستاسیکلین به پروستاگلاندین توسط یک آنزیم به نام سیکلواکسیژناز انجام می شود. پروستاگلاندین ها باعث جذب گلبولهای سفید می شوند ، بنابراین اگر ما بتوانیم جلوی تشکیل شدن پروستاگلاندین ها را بگیریم ، قاعدتاً جلوی التهاب را می توانیم بگیریم. همانطور که در زیست شناسی خوانده اید کارهای بدن توسط آنزیم ها انجام می شود ، بنابراین برای انجام پیشگیری از التهاب باید یکی از دو آنزیم فسفوکیناز یا سیکلواکسیژناز را از کار بیندازیم و در اصطلاح علمی مهار کنیم. داروهای ضد التهاب در واقع این آنزیم ها را مهار می کنند. قویترین داروی ضد التهابی است که تاکنون بشر ساخته است ، داروهای کورتونی است یا استروئیدی است. این داروها شامل پردنیزولون ، متیل پردنیزولون ، دگزامتازون و بتامتازون هستند داروهای ضد التهاب کورتونی یا استروئیدی ، آنزیم فسفو کیناز را مهار می کنند. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند دیکلوفناک ، بروفن ،پیروکسیکام، ملوکسیکام ،ناپروکسن تولمتین ، آنزیم سیکلواکسیژناز را مهار می کنند. هر چه داروی ضد التهاب ما قوی تر باشد و هر چه زودتر آنها را شروع کنیم ، نتیجه بهتری میگیریم.
فرق داروهای مسکن با داروهای ضد التهاب چیست ؟
داروهای مسکن در واقع همان داروهای ضد التهاب هستند. این داروها اگر به صورت گاه گاه مصرف شوند به آنها مسکن می گویند. مثلا اگر هر موقع شما سر درد دارید یا کمر درد دارید یک قرص دیکلوفناک مصرف کنید، آنرا مسکن می گویند. اما اگر همین دارو را برای مدت دو هفته مصرف کنید اثرات ضد التهاب خواهد داشت. به عبارت دیگر هر داروی ضد التهابی مسکن هم باشد. بسیاری از مردم هنگامی که کمردرد یا درد سیاتیک دارند ، از مصرف این داروها خودداری می‌کنند و می‌گویند که این داروها مسکن هستند و علائم بیماری ما را می پوشانند و بیماری ما بدتر می شود. در صورتی که این تفکر درست نیست. در طب هنگامی از داروی ضد التهاب یا مسکن استفاده نمی‌کنیم که ، بیمار نیاز به یک عمل اورژانس داشته باشد. مثلاً بیماری که دچار آپاندیسیت است و اگر به جای عمل کردن داروی ضد التهاب یا مسکن بدهیم ، قاعدتاً باعث پاره شدن آپاندیسیت و ایجاد چرک در فضای داخل شکم وی می شویم. ولی در مورد کمردرد یا درد عصب سیاتیک ( یا در اصطلاح عامه مردم درد رگ سیاتیک به این شکل نیست) و مصرف داروها ضد التهاب توصیه میشود. بعضی از افراد می‌گویند ما درد را تحمل می‌کنیم و دارو مصرف نمی کنیم که این هم فکر خوبی نیست.
داروهای ضد التهاب استروئیدی چیست؟
داروهای ضد التهاب استروئیدی که در ایران به نام داروهای کورتونی شناخته می شوند شامل پردنیزولون ، دگزامتازون ، متیل پردنیزولون ، تریامسینولون ، بتامتازون هستند. داروهای ضد التهاب استروئیدی در واقع قویترین داروهای ضد التهاب هستند. این داروها هم به صورت خوراکی تجویز می‌شوند و هم به صورت تزریق عضلانی و یا در داخل سرم ریخته می شوند و در داخل ورید تزریق می‌شوند. که هرکدام کاربرد خاص خود را دارد. اولین بار که انسان این داروها را ساخت ، در واقع در پزشکی معجزه‌ای رخ داد و بسیاری از بیماری ها درمان شدند. اما با افزایش مصرف این گونه داروها به تدریج عوارض آنها ظاهر شد. همانطور که این داروها قویترین داروهای ضد التهاب هستند، اما بیشترین عوارض را نیز دارند ، به همین جهت در موارد خاصی از این داروها استفاده می کنیم.لازم به ذکر است که این داروها به صورت موضعی نیز به کار می روند و می توان آنها را در داخل کانال نخاعی و یا در داخل مفاصل مانند مفصل زانو ، مفصل شانه ، تزریق کرد.
داروهای ضد التهاب استروئیدی و کورتونی چگونه اثر می کنند ؟
واقع وقتی که سلولی در اثر هر بیماری صدمه می خورد و جدار آن پاره میشود ، دو آنزیم بلافاصله فعال می شوند. یکی آنزیمی به نام فسفوکیناز که اسید آراشیدونیک را تبدیل به پروستاسیکلین میکند، آنزیم دوم آنزیمی به نام سیکلواکسیژناز که پروستاسیکلین را تبدیل به پروستاگلاندین میکند .پروستاگلاندین باعث فراخوان گلبول های سفید و ایجاد التهاب می شود. داروهای ضد التهاب استروئیدی یا کورتونی آنزیم فسفوکیناز را مهار می کنند. همانطور که می دانیم تمام کارهای بدن ما با مهار کردن یا فعال کردن آنزیم ها انجام می گیرد. قاعدتاً آنزیم فسفوکیناز مهار شد شود ، پروستاگلاندین ها هم به وجود نمی آیند. هدف ما از دادن داروی ضد التهاب استروئیدی جلوگیری از تشکیل پروستاگلاندین در محل ضایعه است. اما هنوز دارویی درست نشده است که جلو ساخته شدن پروستاگلاندین را در محل ضایعه را بگیرد. و به همین جهت پروستاگلاندین در اعضای دیگر بدن مانند معده و کلیه هم کم می شود. در واقع پروستاگلاندین‌ها اعضای بدن ما را محافظت می کنند. به همین جهت است که این داروها در دراز مدت ممکن است عوارضی داشته باشد مانند عوارض گوارشی زیرا معده ما توسط پروستاگلاندین ها حمایت می شود. اگر پروستاگلاندین در معده ما کم شود باعث بیماری گوارشی می شود. همینطور پروستاگلاندین در کلیه ما باعث جلوگیری از فشار خون می شود. به همین جهت است که یکی از عوارض این داروها بالابردن فشارخون است. از عوارض دیگر داروهای ضد التهاب استروئیدی یا کورتونی ، در صورتی که دراز مدت مصرف شوند، پوکی استخوان و افزایش اشتها و افزایش وزن می باشد.
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی چیست؟
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی در اصطلاح عامه مردم داروهای مسکن نامیده می شوند. این داروها مانند دیکلوفناک ، بروفن ، ناپروکسن ، پیروکسیکام ، ملوکسیکام می باشد. هنوز هم بشر به دنبال قوی ترین ماده دارویی ضد التهاب غیر استروئیدی است. بنابراین کارخانجات داروسازی در صدد ساختن داروهای جدید با قدرت ضد التهابی بیشتر و عوارض کمتر هستند. اولین داروی ضد التهاب غیر استروئیدی که ساخته شد آسپرین بود. اولین مدرکی که در دست است مربوط به بقراط حکیم است که در ۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح یعنی در حدود ۲۶۰۰ سال پیش نوشت که استفاده از برگ و یا تنه درخت بید موجب کاهش درد و تب می شود. این مطلب در تمام نوشته های پزشکان قدیم وجود داشت و اکثر اطباء قدیم برای درد و تب از برگ یا تنه درخت بید استفاده می کردند و آن را می‌جوشانند و به بیمار می دادند و یا در مواردی که بیمار درد کمر و دست و پا داشت آن را روی عضو دردناک قرار می‌دادند و این رویه هزاران سال ادامه داشت. در سال ۱۸۹۰ کارخانه بایر آلمان داروی آسپرین را ساخت و وارد بازار شد و به عنوان اولین داروی ضد التهاب وارد بازار شد.
کلمه آسپرین از کلمه Spirea گرفته شده است که از گیاهی به نام اسپیره از خانواده رز می باشد.
از سال ۱۸۹۰ همیشه انسان دنبال ساختن داروهای قویترین داروهای ضد التهاب با کمترین عوارض بوده است به همین دلیل هر چند سال یک داروی ضد التهاب توسط انسان کشف و ساخته شده است. امروزه داروهایی مانند دیکلوفناک ، بروفن ، سلکسیب ، استامینوفن ، پیروکسیکام ، ناپروکسن ، تولمتین از این خانواده هستند. جالب است که در سال ۱۹۴۸ یک دکتر کالیفرنیایی به نام لاورنس کراون Lawrence Craven متوجه شد که, خوردن یک آسپرین در روز باعث کاهش حمله قلبی می شود. اما تا سال ها انسان نمی دانست که آسپرین چگونه باعث کاهش درد و التهاب می شود. تا سال ۱۹۸۲ که مکانیزم آن کشف شد. کاشفان این مکانیسم برنده جایزه نوبل شدند. امروزه معتقدند که آسپرین علاوه بر خاصیت ضد التهاب ، باعث کاهش حملات قلبی خصوصاً در مردها و سکته مغزی در زن ها می شود امروزه در حدود یک سوم افراد بالغ دنیا و حدود چهار پنجم افرادی که دچار بیماری قلبی هستند آسپرین را به طور روزانه مصرف می کنند.
در مورد نحوه اثر داروهای ضد التهاب یا در اصطلاح علمی مکانیزم اثر داروهای ضد التهاب، همانطور طور که در پاسخ سوال های قبل نیز ذکر شد، پس با پاره شدن دیسک یا فشار به ریشه عصبی در اثر تنگی کانال نخاعی جدار سلول ها صدمه می خورد و آنزیم فسفوکیناز و سپس سیکلواکسیژناز فعال می‌شوند و پروستاگلاندین‌ها ساخته میشود و باعث ایجاد التهاب می شود داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی که در اصطلاح عامه مردم مسکن نامیده می شود ، آنزیم سیکلواکسیژناز را مهار می کنند و باعث جلوگیری از پیدایش التهاب می شود.
داروهای ضد التهاب دیسک کمر چیست ؟
داروهای ضد التهاب کمر هم همان داروهایی است که در هر جایی که درد و التهاب وجود دارد بکار می رود. این داروها را در اصطلاح عامه مسکن می‌گویند. باید توجه داشت که برای تمام دردهای عصبی عضلانی و استخوانی این داروها تجویز می شوند. اینطور نیست که برای زانو یک ضد التهاب خاصی و برای کمر درد ایا درد عصب سیاتیک که در اصطلاح عامیانه درد رگ سیاتیک نامیده میشود ، داروی ضد التهاب دیگری تجویز شود.
این داروها عبارتند از :
دیکلوفناک سدیم Diclofenac - Na
دیکلوفناک پتاسیم Diclofenac - K
اتو دولاک Etodolac
خانواده پروفن ها شامل فنوپروفن Fenoprofen
ایبوپروفن Ibopeofen
فلوربی پروفن Flurbiprofen
ایندومتاسین indomethacin
مکلوفنامات Meclefenamat
ملوکسیکام Meloxicam
پیروکسیکام Piroxicam
مفنامیک اسید Mefenamic Acid
نابومتون Nmbumeton
ناپروکسن Naproxen
اکساپروزین Oxaprozin
پیروکسیکام Piroxicam
سولینداک Sulindac
تولمتین Tolmetin
آستامینوفن tylenol
سلکسیب Celexib
چه مسکن هایی در دوران بارداری خطرناک هستند؟
وقتی باردار هستید ، از دردها از جمله درد کمر و سیاتیک و یا درد گردن مصون نیستید. در واقع ، ممکن است برخی از درد های جدید را احساس کنید که ناشی از تغییرات هورمونی و رشد شکم شما است.
قبل از مصرف هرگونه دارو باید با پزشک خود مشورت کنید ، حتی اگراین فقط یک قرص بدون نسخه باشد که برای تسکین درد میخواهید مصرف کنید. چنین دارویی ممکن است در یک فرد عادی بی ضرر به نظر برسد ، اما قوانین هنگام حاملگی تغییر می کنند.
مصرف برخی داروها در دوران بارداری کم خطر است شامل :
۱- استامینوفن
اگر تب ، سردرد یا درد مفاصل یا عضلات دارید ، این داروی رایج بدون نسخه ممکن است مسکن انتخابی شما باشد. پزشک شما همچنین می تواند آن را در دوزهای بالاتر ، به تنهایی یا همراه با سایر داروها تجویز کند.
اکثر زنان باردار با مشورت پزشک خود می توانند استامینوفن مصرف کنند. این رایج ترین مسکنی است که پزشکان به زنان باردار اجازه می دهند.برخی مطالعات نشان داده اند که حدود دو سوم زنان باردار در ایالات متحده در طول 9 ماه حاملگی خود از استامینوفن استفاده می کنند.
اگر به استامینوفن حساسیت دارید ، اگر مشکلات کبدی دارید یا اگر پزشک شما می گوید برای شما خطرناک است ، از استامینوفن خودداری کنید.
حتی اگر پزشک شما بگوید استامینوفن در دوران حاملگی شما کم ضرر است ، تا آنجا که ممکن است از آن کمتراستفاده کنید. استامینوفن با مشکلات بزرگی مانند سقط جنین یا نقایص مادرزادی مرتبط نیست ، اما مطالعات نشان می دهد که ممکن به ندرت روی نوزادان اثر کند .
برخی تحقیقات نشان می دهد که مصرف روزانه استامینوفن به مدت طولانی (28 روز یا بیشتر) می تواند کودک شما را در معرض خطر اختلال بیش فعالی با نقص توجه (ADHD) قرار دهد.
تحقیقات دیگر نشان داده است که مصرف روزانه استامینوفن ، در نیمه دوم بارداری ، احتمال خس خس سینه یا آسم نوزاد را افزایش می دهد.
بهترین و قویترین داروی ضد التهاب برای درمان درد کمر یا درد سیاتیک چیست؟
داروهایی که توسط کارخانه های مختلف ساخته می شوند با اینکه از لحظه مواد اولیه یکی هستند. ولی ممکن است داروی یک کارخانه خاص فرآوری بهتری شده باشد و اثر بیشتری داشته باشد. برای این کار مثالی می زنیم مثلاً چند نوع کارخانه پنیرسازی وجود دارد که ماده اولیه آنها یکی است ولی یکی از پنیر ها خوشمزه تر و بهتر از دیگری است و به تدریج محصول آن کارخانه برند می شود. مشهور ترین و پرفروش ترین داروهای ضد التهاب که در بازار موجود است عبارتند از Celebrex ( سلکسیب ) ، Tylenol ( آستامینوفن ) ، Voltaren (دیکلوفناک سدیم ) ، Advil ( بروفن ) ، Aleve ( ناپروکسن ) ، Felden ( پیروکسیکام) ، Cataflam ( دیکلوفناک پتاسیم) Clinoril ( سولینداک )، Mobic ( ملوکسیکام)
