در این مقاله عمل جراحی دیسک کمر و انواع جراحی های دیسک کمر از جمله : جراحی دیسک کمر لامینکتومی ، جراحی دیسک کمر با لیزر ، جراحی میکروسکوپی دیسک کمر ، جراحی دیسک کمر با آندوسکوپی ، تزریق های اپیدورال را به طور کامل شرح می دهیم.
شکل 1 - آناتومی ستون فقرات
عمل جراحی دیسک کمر
در بدن انسان اگر در عضوی پارگی اتفاق افتاده باشد برای اینکه پارگی جوش بخورد لازم است که دو بافت همنام مقابل هم باشد مثلاً اگر عضله انسان پاره شده باشد - اگر استخوان بین دو سر عضله قرار بگیرد عضله جوش نمی کند. اگر پوست شما پاره شود اگر یک جسم خارجی در داخل پوست باشد پوست یا جوش نمی خورد یا اگر جوش بخورد بعد از مدتی دوباره پاره می شود.در پارگی دیسک در واقع هسته دیسک از سوراخی که در حلقه ایجاد شده بیرون آمده و نمی گذارد که دو سر حلقه پاره شده دیسک بهم بچسبند و جوش بخورد. بنابراین در عمل جراحی دیسک کمر ما هسته دیسک را بر می داریم و دو سر حلقه دیسک به هم می پیوندند و جوش می‌خورند و بافت جوشگاهی در واقع دیسک را ترمیم می کند. بیمار ممکن است سال ها بدون علامت زندگی کند .اصولاً عمل جراحی دیسک کمر در کسانی انجام می‌گیرد که به درمان های غیر جراحی دیسک کمر و آسانتر پاسخ ندهند. عمل جراحی دیسک کمر بین ۷۰ تا ۸۰ درصد نتیجه عالی دارد و ۲۰ تا ۳۰ درصد موارد ممکن است نتیجه خوبی نگیرند و در ۴ درصد موارد نیز ممکن است که دیسک عمل شده دوباره پاره شود. زیرا تهاجمی ترین جراحان هم حداکثر یک چهارم دیسک را می توانند بردارند. اصولاً دیسک را کامل نمی‌شود برداشت. البته عده‌ای از جراحان معتقدند که کل دیسک را بردارند و به جای آن از دیسک مصنوعی استفاده کنند درست مانند مفصل زانو.عده ی هم معتقدند که دیسک را به روش میکروسکوپی بردارند و دو مهره بالا و پایین آن را را با گذاشتن پیچ یا گذاشتن کیج بین دو مهره به هم بچسباند. تا خطرعود مجدد دیسک کم شود ولی این مورد قبول همه جراحان نیست. تقریباً ۷۰ تا ۸۰ درصد جراحان هنوز معتقد به برداشتن فقط هسته دیسک بدون وسیله گذاری هستند.به طور کلی روش های درمانی دیسک پاره شده کمر به دو دسته تهاجمی و کم تهاجمی تقسیم می شوند. روش های تهاجمی عبارتند از: 1. روش جراحی باز ، 2. روش جراحی باز میکروسکوپی، جراحی باز دیسک کمر را می توان با استفاده از بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام داد. برای برداشتن دیسک لازم است که استخوانی که روی ریشه های عصبی را پوشانده که اصطلاحاً لامینا نامیده می‌شود برداشته شود ریشه عصبی به کناری معمولا به طرف داخل کشیده شود و سپس از زیر ریشه عصبی دیسک خارج شود. به همین جهت این نوع جراحی را عمل لامینکتومی یا فورامینوتومی همراه با دیسککتومی می نامند.
جراحی دیسک کمر چیست؟
جراحی دیسک کمر، یک روش جراحی است که برای درمان بیماران با مشکلات جدی ناشی از دیسک کمر استفاده می‌شود. در این روش، با استفاده از یک برش در پوست، دسترسی به منطقه دیسک آسیب دیده فراهم می‌شود. سپس، بخش آسیب دیده از دیسک باز می‌شود و ممکن است تعمیر، استئوپروستز یا تخلیه شود. این روش به عنوان یک گزینه در نظر گرفته می‌شود، زمانی که درمان‌های غیرجراحی نتیجه مطلوبی در بهبود علائم و کاهش درد نداشته‌اند یا وضعیت بیمار تا حدی اضطراب‌آور و خطرناک است.
جراحی دیسک کمر اغلب توسط یک جراح متخصص انجام می‌شود و ممکن است شامل استفاده از تجهیزات جراحی پیشرفته مانند میکروسکوپ، لاپاراسکوپ یا روبات باشد. این روش با هدف برطرف کردن فشار روی عصب‌ها، کاهش درد، بهبود عملکرد و کیفیت زندگی بیماران انجام می‌شود.
مهم است که این نکته را بدانید که تصمیم در مورد جراحی دیسک کمر بسته به شرایط و نیازهای هر فرد به صورت فردی تعیین می‌شود و پزشک متخصص، پس از ارزیابی دقیق و بررسی موردی، بهترین روش جراحی را توصیه خواهد کرد.
جراحی دیسک کمر بسته چیست؟
جراحی دیسک کمر بسته یا جراحی لاپاراسکوپیک دیسکتومی، یک روش جراحی است که برای درمان دیسک های بیماران با درد کمر و علائم دیسکی استفاده می شود. در این روش، با استفاده از یک ویدئوسکوپ و ابزارهای کوچک، دیسک آسیب دیده از بین برده می شود. در این روش، یک برش کوچک در پوست صورت می گیرد و از طریق آن، ابزارها و ویدئوسکوپ وارد منطقه دیسک آسیب دیده می شوند. سپس، بخش آسیب دیده از دیسک تخلیه می شود و فشار روی عصب های فشرده شده کاهش می یابد. این روش باعث بهبود علائم درد و کاهش فشار روی عصب ها می شود و بیماران را از علائم دیسکی رهایی می دهد.
جراحی دیسک کمر باز چیست؟
جراحی دیسک کمر باز یا دیسکتومی باز، یک روش جراحی است که برای درمان دیسک های بزرگتر و پیچیده تر با عوارض جدی استفاده می‌شود. در این روش، یک برش بزرگتر در پوست و باز کردن عضلات صورت می‌گیرد تا به دیسک آسیب دیده دسترسی پیدا شود. سپس، بخش آسیب دیده از دیسک، خالی می‌شود و فشار روی عصب‌ها و بافتهای اطراف کمتر می‌شود. پس از اتمام عمل جراحی، پوست به طور معمول با درز و زخم خوردگی بسته می‌شود.
جراحی دیسک کمر باز به علت بزرگ بودن برش و دسترسی به دیسک، به‌طور معمول باعث آسیب بیشتر به بافت‌ها و مدت زمان بیشتری برای بازگشت به وضعیت قبل از عمل می‌شود. این روش ممکن است برای مواردی که دیسک بسیار بزرگ است، کانال نخاع تنگ شده است یا عوارض جدی ناشی از دیسک وجود دارد، مناسب باشد. اما برای بیماران با علائم کمتر و دیسک های کوچکتر، روشهای دیگری مانند جراحی لاپاراسکوپیک یا میکروسکوپیک ممکن است بهتر و کمتر تهاجمی باشند.
جراحی دیسک کمر بسته بهتر است یا باز؟
انتخاب نوع جراحی بسته به سن بیمار ، شرایط پزشکی بیمار و نوع دیسک کمر می باشد. اصولاً بهترین نوع جراحی دیسک کمر ، جراحی باز یا جراحی میکروسکوپی می باشد .از جراحی بسته در مواردی استفاده می‌کنیم که دیسک کوچک است و قابل درمان با جراحی بسته است. در دیسک های بزرگ یا دیسک هایی که علائم عصبی دارند ، صلاح است که دیسک در زیر دید مستقیم جراح خارج شود. بنابراین جراحی بازارجح می باشد ولی بیمارانی هستند که مقدار پارگی و خرابی دیسک آنها کوچک است و علائم عصب ایجاد نکرده است و یا بیمار برای عمل جراحی باز دیسک کمری ریسک بالایی دارد در این صورت از جراحی های بسته استفاده می کنیم.
انواع جراحی دیسک کمر چیست؟
قدیمی ترین روش جراحی دیسک کمر روشی است که اصطلاحاً لامینکتومی نامیده می شود. در این روش جراح ابتدا کانال نخاعی را که توسط استخوان هایی به نام لامینا پوشانده شده است باز می کند به همین جهت قسمتی از لامینا و قسمتی از لیگامان فلاوم را برمی‌دارد تا به ریشه عصبی برسد. سپس ریشه عصبی را به کناری می زند و دیسک را از پشت آن خارج می‌کند. این روش سالها بدون استفاده از میکروسکوپ انجام می شد.
۲-جراحی میکروسکوپی دیسک کمر ( میکرودیسککتومی)
با پیدایش میکروسکوپ روش دوم جراحی یعنی جراحی میکروسکوپی دیسک کمر رایج شد.این روش شبیه همان روش لامینکتومی است همه مراحل مانند روش قبل انجام می‌گیرد اما شکاف کمتری داده میشوند و مقدار کمتری از استخوان لامینا برداشته می شود . در این روش جراح برای دیدن ریشه عصبی و دیسک از میکروسکوپ استفاده می کند که هم نور بهتری دارد و هم ریشه عصبی را چندین برابر درشت تر می کند بنابراین شناسایی بافتهای مختلف آسانتر می‌شود.
۳-جراحی آندوسکوپی دیسک کمر
روش جراحی دیسک کمر با آندوسکوپی است که اولین بار توسط یک جراح ایرانی الاصل در آمریکا به نام دکتر پرویز کامبین به دنیا معرفی شد. در این روش که روش بسیار آسان تر است در واقع کانال نخاعی دستکاری نمی‌شود و از راه سوراخ بین مهره ای سوزنی وارد دیسک می شود و سپس لوله‌های که به تدریج قطر آنها افزایش پیدا می کند ( درست مانند آنتن رادیو) وارد فضای دیسک شده و سپس لوله باریکی که لنزهم به آن متصل است و آندوسکوپ نامیده می شود وارد فضای دیسکی می شود و دیسک خارج می شود. در این روش احتمال چسبندگی کمتر است. و در واقع کمترین دستکاری در کانال نخاعی انجام می شود.
شکل 4 - جراحی آندوسکوپی دیسک کمر
۴- جراحی دیسک کمر با لیزر
روش بعدی عمل جراحی دیسک با لیزر است این روش اصطلاحاً (percutaneous lumbar disce decompression) نامیده می شود . این روش در مواردی که دیسک کامل پاره نیست انجام می شود و اشعه لیزر را از طریق یک سوزن به کمک یک فیبر نوری وارد فضای دیسکی می‌کنند. با وارد شدن اشعه لیزر در واقع مرکز دیسک سوزانده می‌شود و یک حفره میکروسکوپی در داخل دیسک ایجاد می شود و فشار داخل دیسک کم می شود و سپس با ایجاد یک فشار منفی سعی می کنند هسته دیسک را به طرف داخل بکشانند تا از ریشه عصبی فاصله بگیرد و درد بیمار خوب شود.در فیلم عمل جراحی دیسک کمر با لیزر به طور کامل این موضوع را مورد بحث قرار داده ایم.
شکل 5 - عمل جراحی دیسک کمر با لیزر
۵- تزریق های اپیدورال یا تزریق فاست
روش بعدی که دیگر جراحی محسوب نمی شود در واقع تزریق هایی است که در روی ریشه عصبی یا مفاصل ستون مهره ها که اصطلاحاً فاست facet نامیده می‌شود انجام می‌گیرد. این روشها به نام تزریق های اپیدورال یا تزریق فاست نامیده می شود. لازم به ذکر است که هر کدام از این موارد کاربرد خاص خودش را دارد و مثلاً به کار بردن لیزر در بیماری که نیاز به عمل جراحی باز دارد صحیح نیست. گاهی از روشهای کم تهاجمی مانند تزریق لیزر یا تزریق اپیدورال یا تزریق فاست در موارد استفاده می‌شود که جراح می خواهد بداند که آیا نتیجه عمل جراحی دیسک خوب است یا خیر؟ قاعدتا اگر کسی با این روش های کم تهاجمی برای مدتی دردش خوب شود نتیجه عمل جراحی وی بهتر خواهد بود.
بی حسی پا بعد از جراحی دیسک کمر
برخی از بیمارانی که تحت عمل جراحی رفع فشار کمر قرار گرفته اند ، در اثر این عمل دچار بی حسی یا ضعف جدیدی در یک یا هر دو پا می شوند. ضعف پاها عارضه ای غیرمعمول اما جدی است که می تواند در نتیجه جراحی رفع فشار کمراتفاق بیفتد.
آسیب های عصبی و فلج می تواند به دلیل تعدادی از مشکلات مختلف ایجاد شود ، از جمله:
خونریزی داخل ستون فقرات (هماتوم ستون فقرات خارج ریشه ای)
نشت مایع نخاع به علت پاره شدن پرده که در دور ریشه های عصبی قرار دارد (دوروتومی اتفاقی)
آسیب تصادفی به رگهای خونی که برای نخاع خون تأمین می کنند.
آسیب حاد عصبی هنگام جابجایی اعصاب در حین جراحی ، سوزن سوزن شدن یا ، بی حسی ساق پا معمولاً باعث نگرانی می شود زیرا از یک عارضه عصبی اساسی است. در اینجا یک سوال دیگر از یکی از خوانندگان ما وجود دارد :
آیا بعد از جراحی ستون فقرات بی حس شدن پا طبیعی است؟ و آیا بی حسی دائمی است؟
این موضوع گفتگوی ما برای وبلاگ امروز است. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بی حسی پا پس از جراحی های کم تهاجم ستون فقرات ، ادامه مطلب را بخوانید.
بی حسی و جراحی پا
بیشتر بیماران مبتلا به بی حسی در پاها برای رفع بی حسی تحت عمل جراحی ستون فقرات قرار می گیرند. وقتی بعد از جراحی هنوز بی حسی وجود داشته باشد ، می تواند برای بیمار ناامید کننده و نگران کننده باشد.
بیشتر بی حسی پا به دلیل صدمه ریشه عصب در داخل ستون فقرات است. صدمه عصب به علت فشار ناشی از دیسک بر روی ریشه های عصبی می باشد. بسیاری ازروش های کم تهاجم ستون فقرات برای از بین بردن فشار از روی ریشه اعصاب انجام می شود. با این اوصاف ، بعد از جراحی ستون فقرات ، اگر مقداری بی حسی در پا باقی بماند طبیعی است. گاهی بیماران تسکین درد و از بین رفتن فوری بی حسی درد پاها را فوری پس از جراحی گزارش می کنند. برای سایر بیماران ، بی حسی ممکن است کمی طول بکشد تا به طور کامل برطرف شود.
چه موقع نگران بی حسی پا باشید؟
هرگونه بی حسی را باید بلافاصله پس از جراحی به جراح خود گزارش دهید. بلافاصله بعد ازعمل ، هر گونه بی حسی احتمالاً جای نگرانی نخواهد بود. در هفته های بعد از عمل ، اگر بی حسی یا درد شما به طور قابل توجهی افزایش یابد ، بلافاصله با جراح خود تماس بگیرید. این می تواند مسئله جدی تر دیگری را نشان دهد.
جراحی دیسک کمر و رابطه زناشویی
تحقیقات نشان می دهد که حدود 37٪ بزرگسالان مبتلا به کمردرد در حین رابطه جنسی برخی از سختی ها را تجربه می کنند. علاوه بر این ، تا 7 درصد گزارش می کنند که کمردرد زندگی جنسی آنها را به طور قابل توجهی محدود کرده است.
ابتدا باید دلایل مختلف کمردرد را بفهمید و اینکه چگونه وضعیت به طور مستقیم و غیر مستقیم بر درد تأثیر می گذارد. این امر به ویژه در مورد افرادی که دارای مشکل دیسک هستند ، از جمله فتق دیسک و دیسک لغزش ، صادق است زمان کمردرد را ارزیابی کنید.
کمر درد ناشی از مشکلات دیسک معمولاً هر زمان که به جلو خم شوید افزایش می یابد (که به آن خم شدن ستون فقرات به جلو یا فلکشن گفته می شود). خم شدن ستون فقرات به عقب یا اکستاسیون می تواند به تسکین این درد کمک کند.
از این رو منطقی است که موقعیت های جنسی که یا خم شدن را به حداقل می رسانند و یا باعث افزایش اکستاسیون می شوند می توانند به کاهش درد در هنگام رابطه جنسی کمک کنند. هنگام نزدیکی ، ابتدا تعیین کنید که آیا بدون درد می توانید ستون فقرات خود را قوس دهید یا خم کنید یا نه