اثر تغذیه دیسک در پیدایش فرسایش آن
مطالعات نشان داده شده است که اگر غذا رسانی دیسک مختل شود , باعث فرسایش می شود ۶۳. در مطالعات نشان داده شده است که اگر ورود اکسیژن به داخل دیسک کم بشود . PH محیط دیسک اسیدی می شود. همین اسیدی شدن محیط دیسک باعث دژنراسیون یا فرسودگی دیسک میشود . ۶۴ و ۶۵ . طبعا وقتی مواد غذایی و اکسیژن در داخل دیسک کم شود سلول ها نمی توانند مواد لازم مانند کلاژن را بسازند و در نتیجه دیسک فرسوده میشود و ترک می خورد.
در یک مطالعه نشان داده شده است که در افرادی که دچار اسکولیوز هستند وقتی تغذیه دیسک مختل می شود ، دیسک شروع به فرسایش می کند . ۶۶ ۶۷ ۶۸ همچنین مطالعات نشان داده است که انتقال مواد غذایی از استخوان به داخل دیسک دژنره بسیار کمتر از دیسک نرمال می باشد. ۶۳ در شرایطی که خون رسانی به داخل تنه مهره مختل میشود ، ممکن است باعث افزایش دژنراسیون دیسک بشود . مثلا در پدیده آترواسکلروز یا پیری عروق که عروق کوچک دچار تنگی میشوند ۶۹ و ۷۰ و نیز در بیماری سیکل سل ، در بیماری غواصان ، بیماری گوشه نشان داده شده است که جریان خون به تنه مهره کم میشود و در نتیجه دیسک شروع به دژنره شدن میکند . علاوه بر این اسکلروز یا استخوانی شدن صفحه های انتهایی یا اند پلیت ها، می تواند باعث کم رساندن مواد غذایی و خون به دیسک بشود . حتی در شرایطی که جریان خون دیسک کم نشود ،ولی وقتی صفحه های انتهایی اسکلروز شوند، مانع میشود که مواد غذایی به داخل دیسک انتشار پیدا کند در نتیجه باعث فرسوده شدن یا دژنره شدن دیسک می شود ۶۳ ۷۱
اثر فاکتورهای محیطی در پیدایش دژنراسیون دیسک
فاکتورهای محیطی در پیدایش دژنراسیون دیسک موثر هستند ، مانند کارهای سنگین یا حرکات تکرار شونده که در بعضی از شغل ها اتفاق می‌افتد ۵۶۷۲ . چاقی و کشیدن سیگار هم باعث فرسایش دیسک می شوند . ۷۳ در قدیم فکر می کردند که شغل سنگین یکی از عوامل مهم ایجاد دیسک است ، اما مطالعاتی که بر روی دوقلوهای یکسان انجام گرفت، دیده شد که فعالیت‌های فیزیکی مانند بلند کردن اجسام سنگین یا فعالیت‌های ورزشی سنگین نقش کمی در ایجاد دیسک دارد و عوامل ژنتیکی نقش مهمتری دارند ۷۲.
چاقی یکی از عوامل ایجاد فرسایش در دیسک می باشد ، زیرا در در ام آر آی افراد چاق میزان دژنراسیون دیسک بیشتر از افراد غیر چاق است . فکر می‌کنند که چاقی به علت افزایش آترواسکلروز و اختلال در خونرسانی شریان‌های که مسئول تغذیه دیسک هستند باعث دژنراسیون دیسک می شود.
سیگار یکی از عوامل مهم ایجاد دیسک می باشد . سیگار عروق کوچکی که به دیسک و تنه مهره خون رسانی می کنند را می بندد . زیرا این رگها دارای رسپتورها یا گیرنده های موسکارینی هستند که نیکوتین سیگار بر روی آنها اثر می کند و آنها را تنگ می کند ۷۴
.
مفاصل ستون مهره ها یا فرصت ها لیگامان ها و تنه مهره ها
پدیده فرسایش علاوه بر دیسک در مفاصل پشت ستون مهره ها که اصطلاحاً فاست نامیده می شود نیز اتفاق می‌افتد.
ساییدگی و فرسوده شدن ستون مهره ها در ساختمان هایی که مانند تسمه های دو مهره را به هم وصل می کنند و اصطلاحاً لیگامان نامیده می شوند نیز اتفاق می افتد.
مفاصل ستون مهره ها
در ستون مهره ها هر مهره با مهره بالا و پایینی در قسمت پشت توسط دو مفصل کوچک به هم وصل میشوند ، که مانند مفصل زانو و یا مفاصل دیگر بدن از نوع سینوویال است یعنی در بین دو غضروف مفصلی غلافی به نام سینوویوم وجود دارد که باعث ترشح یک ماده لغزنده به نام ماده سینوویال می شود و باعث میشود که غضروف ها مانند لولایی که خوب روغن‌کاری شده است حرکت کنند .
تغییرات ساییدگی یا دژنراسیون در مفاصل ستون مهره ها یا فاست ها مانند تمام مفاصل دیگر که غلاف سینوویال دارند اتفاق می‌افتد . یعنی اول سینو ویت پیدا می شود یعنی پرده سینوویال التهاب پیدا می کند و دیگر مایع سینوویال در داخل مفصل ترشح نمی شود و در واقع مفصل ستون مهره ها خشک می شود ۰ به تدریج غضروف مفصل خشک میشود و ترک میخورد . علاوه بر آن کپسول مفصلی که مفصل را محکم نگه داشته است شل میشود . یعنی کپسول برای مفصل گشاد میشود . سرانجام این ها باعث لق شدن مهره و لیز خوردن آنها می شود. از طرف دیگر زوائد استخوانی در حاشیه مفصل ها به وجود می‌آید که استئوفیت نامیده می شوند .
تمام این عوامل باعث کاهش انعطاف پذیری ستون مهره ها و درد در مفاصل فاست ها می شود که اصطلاحاً آرتروز یا استئوآرتریت در مفاصل ستون مهره ها میشوند . و همین باعث می شود که نیروهایی که به ستون مهره ها وارد می شوند به طور غیر طبیعی در ستون مهره ها منتشر شود و باعث کاهش یافتن ارتفاع دیسک بشود .۷۵
فرسوده شدن لیگامانها
استخوان تنه مهره ها در جلو توسط یک تسمه به نام لیگامان طولی قدامی یا جلوی و در عقب تنه مهره ها به نام لیگامان طولی خلفی یا عقبی به هم متصل هستند ، و همین لیگامان ها هستند که مانع لیز خوردن مهره ها می شوند. لیگامان طولی قدامی و لیگامان طولی خلفی در کل باعث پایداری ستون مهره ها می شود . وقتی ارتفاع دیسک کم می شود این لیگامان ها هم لق می شوند و از استخوان ها جدا میشود و باعث پیدایش زوائد استخوانی به نام استئوفیت در لبه های مهره ها می شود. لیگامان طولی قدامی و خلفی در واقع از دیسک ها حمایت می کند و مانع پاره شدن حلقه دیسک میشوند میشوند۰ بنابراین شل شدن این لیگامانها خود باعث آسیب پذیری دیسک می شوند .
علاوه بر تغییرات ساییدگی و فرسودگی در دیسک ها و فاست ها و لیگامانها ، خود تنه مهره نیز دچار تغییرات فرسودگی می شوند که به صورت پیدایش زوائدی در کناره‌های مهر هاست که اصطلاحاً آرتروز یا استئوآرتریت نامیده می شوند.۶۷
فرسودگی در صفحه‌های انتهای مهره ها
صفحه انتهایی مهره ها اصطلاحاً صفحه های اند پلیت نامیده میشوند. جنس صفحه های انتهایی از غضروف است و غضروفها معمولاً ضعیف ترین ساختمان های تحت فشار هستند.
فرسوده شدن غضروف ها به صورت نازک شدن ، ترک خوردن و کلسیفیه شدن آنهاست .
قدرت تحمل صفحات غضروفی در برابر فشار با گذشت سن کمتر شود و این صفحات انتهایی در طی سال ها ترکهای ریز می خورند که این ترکهای ریز به هم می پیوندد و باعث ترک های بزرگتر می شوند . ساختمان دیسک خاصیت خنثی کنندگی فشارها را از دست می دهد و کاهش ارتفاع دیسک باعث می شود حلقه و هسته دیسک در برابر فشار مقاومت کمتری از خود نشان می دهند و دچار ترک خوردگی شوند . ۴۷۴۹ هسته دیسک در نهایت به طرف عقب پاره میشود و باعث فشار به ریشه های عصبی می شود یا در جهت بالا و پایین به داخل تنه مهره ها پاره می شود که باعث پیدایش اشمورل ندول می شود . یعنی اند پلیت خراب شده و کلسیفیه میشود و دیسک از راه شکافی که در آنها بوجود می آید به داخل تنه مهره وارد می شود . چند میلی متر کاهش ارتفاع دیسک خود باعث پیدایش استئوفیت یا زواید استخوانی در لبه های مهره ها می شود و در نهایت استئوفیت ها حرکت ستون مهره ها را کم می کنند و در واقع باعث کم حرکت کردن مفصل یا آنکیلوز آن می شوند
شکل ۵۶