درمان دیسک کمر چیست؟
درمان دیسک کمر شامل روشهای مختلفی است. این روشها به کاهش درد و علائم مرتبط با دیسک کمر کمک میکنند. همچنین کیفیت زندگی فرد مبتلا را بهبود میبخشند. بهترین راههای درمان دیسک کمر را میتوان به این صورت برشمرد.
- استراحت: استراحت در شرایطی که درد شدید و غیرقابل تحمل نباشد. این کار فشار روی دیسک را کم میکند.
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپی با تمرینات متنوعی همراه است. مثلا تمرینات استحکام عضلات پشتی و کششهای اصلاحی. این تمرینات عضلات پشتی را قویتر میکنند. در نتیجه فشار روی دیسک کاهش مییابد.
- آموزش رفتاری: آموزش رفتاری هم نقش مهمی دارد. این آموزش نگرش فرد را بهبود میبخشد. رفتارهای روزمره را تغییر میدهد. تا فشار و تنش اضافی ایجاد نشود.
- داروها: داروها گزینه دیگری هستند. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی یا مسکنها استفاده میشوند. در موارد لازم داروهای استروئیدی هم تجویز میگردند. این داروها التهاب و درد را کم میکنند. البته پزشک باید داروها را تجویز کند.
- تزریقات: تزریقات محلی هم مفیدند. مثلا تزریق استروئیدها یا مواد ضدالتهاب به ناحیه دردناک. این تزریقات التهاب و درد را کاهش میدهند.
- جراحی: جراحی در موارد شدید لازم میشود. وقتی درمانهای محافظهکارانه شکست بخورند. در جراحی قسمت آسیبدیده دیسک ترمیم یا برداشته میشود.
پزشک متخصص با توجه به شرایط بیمار برنامه درمانی را مشخص میکند. شدت علائم را بررسی مینماید. نصیحتهای لازم را هم ارائه میدهد.
انواع دیسک کمر و راه های درمان آن
دیسک کمر چندين نوع بیماری پیدا می کند:
1- دیسک کمر از لحاظ ساختمانی مشکلی ندارد اما از لحاظ فیزیولوژیک درست کار نمی کند. در ام آر آی این گونه بیماران معمولا مشکلی دیده نمی شود اما دیسک درست کار نمی کند و بیمار درد سیاتیکی یا درد کمر دارد.
2 - دیسک هایی که آب خود را از دست داده اند. در ام آر آی این بیماران دیسک دهیراته یا کم آب است. اصولا آب در ام آر آی به رنگ سفید دیده می شود و دیسک طبیعی خاکستری رنگ و دیسک کم آب سیاه رنگ دیده می شود. این دیسک ها را دیسک های دژنره (فرسوده) یا دیسک سیاه هم می گویند.
3 - دیسک هایی که در آنها ترک دیده می شود، به عبارت دیگر حلقه دیسک ترک می خورد. ترک ها ممکن است طولی عرضی و شعاعی باشند. درست مانند تایر اتومبیل
4 - دیسک های برجسته - دیسک طبیعی مانند سطح مقطع تنه مهره شبیه دانه لوبیا است یعنی وسط آن فرو رفته تر از کناره های آن است و کاملا همسطح دو مهره بالا و پایین است. مانند دو آجری که روی هم قرار گرفته اند و ملات بین آنها هم سطح دو آجر است اما وقتی که دیسک برجسته می شود انگار که ملات از بین دوتا آجر بیرون میزند.
5 - دیسک های پاره -در این گونه موارد حلقه دیسک شکاف شدید برمیدارد به عبارت دیگر سوراخ می شود و محتویات هسته دیسک بتدریج سوراخ را گشاد تر می کند و هسته دیسک به بیرون حلقه دیسک انتقال پیدا می کند.و به کانال نخاعی وارد میشود به این موارد پارگی دیسک یا فتق دیسک گفته می شود یک واژه عربی است.
6 - کاهش ارتفاع دیسک در این نوع بیماری ، ارتفاع دیسک کم می شود مثلاً ارتفاع طبیعی دیسک معمولاً به حدود ۱۰ تا ۱۵ میلیمتر می رسد در این افراد به 5 میلی متر میرسد
در سیتی اسکن به جای دیسک هوا دیده می شود و علت آن این است که دیسک از بین رفته است و معمولاً این حالت را کلاپس می گویند ، که در این حالت تنگی کانال نخاعی هم به وجود می آید و در لبه های تنه مهره زوائد استخوانی به نام استوفیت به وجود می آید که خود باعث فشار به ریشه عصبی می شود.
شکل 2- بدترین نوع دیسک کمر
بدترین نوع دیسک کمر چیست ؟
بدترین نوع دیسک کمر عبارت است از "تریشه دیسک" (Herniated Disc) یا همچنین با نام "بلغم دیسک" (Slipped Disc) شناخته میشود. در این حالت، ماده داخلی نرم دیسک از طریق شکست یا ترک لایه خارجی دیسک بیرون میریزد و فشار زیادی بر روی عصبهای کمربند اعصاب ایجاد میکند.
عوارض بدترین نوع دیسک کمر شامل علائم شدید درد، تنگی عصبی، احساس کشیدگی، انقباض عضلانی، ضعف عضلات و محدودیت حرکت میشود. این شرایط ممکن است تا اندازهای که برروی فعالیتهای روزمره تأثیر بگذارد و کیفیت زندگی را تحت الشعاع قرار دهد.
درمان بدترین نوع دیسک کمر شامل استراحت، تجویز داروها برای کاهش التهاب و درد، فیزیوتراپی، درمانهای تسکیندهنده (مانند کمپرس و گرما)، تزریقات استروئیدی و در صورت عدم بهبود، جراحی است.
بهترین روش برای درمان دیسک کمر چیست ؟
بهترین روش برای درمان دیسک کمر میتواند شامل موارد زیر باشد:
فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی به عنوان بهترین روش برای درمان دیسک کمر توصیه میشوند. تمرینات استخوانی، استحکام بندی عضلات پشتی، تمرینات کشش و اصلاحی، و تمرینات تقویتی عمده اجزایی هستند که در این روشها استفاده میشوند. همچنین، کارشناسان ممکن است از تزریقات ضد التهابی و تسکیندهنده، داروهای مسکن درد، و در موارد شدیدتر، جراحی استفاده کنند. با امکانات بیشتری در مورد روشهای درمانی، مشورت با پزشک متخصص مناسب است.
برای دیسک کمر چی خوبه؟
برای بهبود دیسک کمر غذای خاصی پیشنهاد نشده است . اما استفاده از زردچوبه در طب قدیم پیشنهاد شده است.زیرا در قدیم معمولا وقتی عضوی دچار درد می شد مقداری زرده تخم مرغ همراه با زردچوبه را بر روی محل آسیب دیدگی قرار می دادند.
امروزه ثابت شده است که زردچوبه یک ماده ضد التهاب و یک آنتی اکسیدان بسیار قوی است بنابراین بیماران می توانند از آن استفاده کنند. امروزه عصاره آن به صورت قرص زردچوبه به نام کورکومین توسط کارخانه های داروسازی درست شده است ماده دیگری که برای پارگی دیسک کمر خوب است گیاهی به نام پنجه شیطان 'Devil 's claw که آن هم توسط کارخانه های داروسازی ساخته شده و به نام تانتالوس عرضه می گردد.
درمان دیسک کمر مهره 5
کمر انسان از ۵ مهره درست شده است که شامل مهره اول L1 تا مهره پنجم کمر L5 می باشد. مهره پنجم کمری بر روی استخوان لگن که ساکروم یا S1 نامیده می شود قرار گرفته است. حال اگر دیسک بین مهره ای اول و دوم کمریL2-L1 را دیسک بین مهره اول بنامیم دیسک بین مهره ای پنجم یعنی دیسک که بین مهره پنجم و لگن قرار دیسک گرفته است که اصطلاحا دیسک S1-L5 نامیده می شود.
درمان دیسک بین مهره پنجم یا S1-L5 شامل داروهای ضد التهاب از قبیل دیکلوفناک و بروفن یا ملوکسی کام ، داروهای شل کننده عضلانی مانند متوکاربامول یا تیزانیدین است. البته بعضی از پزشکان برای شل کردن عضله از داروهای مانند دیازپام نیز استفاده می کنند و داروی بعدی که در درمان دیسک بین مهره ای پنجم استفاده می شود پرگابالین یا گاباپنتین است. اینها داروهایی هستند که انتقال درد را از نخاع به مغز کند می کنند.
بی حرکتی کمر با استفاده از کمربند نیز می تواند در درمان دیسک پنجم کمری موثر باشد. در صورتی که بیمار به درمان های فوق پاسخ ندهد درمانهایی مانند تزریق اپیدورال و جراحی دیسک با لیزر و یا عمل جراحی باز دیسک می تواند به بیمار کمک کند.
طول درمان دیسک کمر
طول درمان دیسک کمر کلاً یک تا دو ماه است یعنی به هر طریقی باید ظرف یک تا دو ماه بیمار بهبود پیدا کند. قاعدتاً اول درمان طبی برای بیمار انجام میدهیم و اگر با درمان طبی بیمار خوب نشد ،لازم است که تحت عمل جراحی دیسک کمر قرار گیرد.
زیرا عمل جراحی در زمان های خاصی نتیجه خوب می دهد و از نظر فیزیولوژی وقتی دیسک صدمه می خورد، از لحاظ بیومکانیک تمام آن منطقه صدمه میخورد، ساختمانهای دیگر مانند مفصلهای ستون مهره ها نیز صدمه پیدا میکنند و به همین خاطر است که کسانی که دیر عمل میکنند ، ممکن است نتیجه مطلوب از عمل نگیرند.
درمان قطعی دیسک کمر
درمان قطعی برای دیسک کمر وجود ندارد . در کل ۲۰ درصد بیمارانی که دچار دیسک کمر هستند هرگز خوب نمیشود ، ولی ۸۰% خوب میشوند بنابراین بیمار لازم است که حداکثر سعی خود را بکند تا در گروهی قرار گیرد که خوب می شود و اولین کار این است که درمان طبی را ظرف مدت یک تا دو ماه ماه انجام دهند اگر خوب نشدند در اولین فرصت عمل کنند.
عمل در ۸۰ درصد موارد موثر است و در ۲۰ درصد موارد موثر نیست. بنابراین از لحاظ منطقی صلاح نیست که بیماران این شانس را از دست بدهند. اینکه ۲۰ درصد بیماران ممکن است بهبود پیدا نکنند یا درصدی از بیماران دچار عارضه شوند،بیمار از انجام عمل خوداری نماید. متاسفانه توسط افراد خاصی تبلیغات سویی بر علیه جراحی میشود که در نهایت به ضرر بیمار است یعنی خطر عمل نکردن در مواردی که بیمار به درمان های طبی پاسخ نمی دهد بسیار بیشتر از خطر عمل کردن است.
دارو برای درمان دیسک کمر
بهترین دارویی که برای دیسک کمر وجود دارد داروهای ضد التهاب است که باید به مدت حداقل یک هفته مصرف شود. این داروها شامل دیکلوفناک ، ژلوفن ، بروفن ، ملوکسیکام ، پیروکسیکام به صورت قرص مصرف می شود و علاوه بر این یک داروی شل کننده عضلانی مانند متوکاربامول یا تیزانیدین نیز در کنار آن مصرف می شود. داروی دیگری که کمک میکند داروهایی که انتقال درد را مهار میکنند شامل پرگابالین و گاباپنتین است.
گاهی بعضی از بیماران می پرسند که این داروها مسکن است چرا باید مصرف کنیم ؟ این داروهای ضد التهاب است و وقتی به مدت یک هفته تا ۱۰ روز مصرف شوند ، اثرات ضد التهاب دارد. مصرف مسکن در مواردی جایز نیست که بیمار نیاز به جراحی داشته باشد ولی به جای انجام عمل جراحی به بیمار مسکن بدهیم ، مثلا آپاندیسیت داشته باشد به جای عمل کردن به او مسکن بدهیم یا مثلاً دیسک کمر بیمار باعث فلج پاها شده باشد اما ما برای بیمار مسکن بدهیم.
طب سوزنی در درمان دیسک کمر
طب سوزنی یکی از مواردی است که باعث بهبود بسیاری از بیماریها از جمله دیسک کمر می شود. این روش هم مانند داروست. همانطور که همه بیماران مبتلا به پارگی دیسک کمر با دارو خوب نمی شوند همه بیماران با طب سوزنی نیز خوب نمی شوند. اگر دیسکی بعد از یک ماه درمان غیر جراحی از جمله طب سوزنی خوب نشد ، لازم است که مورد عمل جراحی قرار بگیرد.
همان طور که می دانیم پزشکی علم تجربی است ، یعنی اینکه پزشکان و حکیمان در زمان های قدیم ، یک جوشانده یا یک گیاهی را به بیمار دادهاند و مثلاً از ده بیمار ، پنج بیمار خوب شده اند بنابراین آن را به عنوان دارو استفاده کرده اند.
طب سوزنی نیز همین طور است یعنی حاصل تجربه انسانها در کشورهایی مانند چین ، ژاپن و کره در طی هزاران سال است. انسان به تجربه متوجه شده است که در نقاط خاصی از بدن اگر فشار ایجاد شود یا سوزنی وارد شود ، باعث بهبود درد در یک نقطه خاصی از بدن میشود ، که بعد ها به صورت مکتوب درآمده است و وقتی که طب سوزنی وارد طب غربی شد به صورت علمی درآمد یعنی اینکه اثر آن را با داروها مقایسه کردند و مورد تایید قرار گرفت.
ترمیم دیسک کمر
دیسک کمر یکی از علل شایع درد کمر یا درد سیاتیک است. درد سیاتیک یعنی دردی که از پشت باسن به به پشت ران رفته و سپس به پشت یا کنار خارجی ساق پا تیر می کشد . بیماری دیسک کمر بیماری شایعی است . به طوری که در حدود ۱۲ درصد افراد جامعه دچار بیماری دیسک کمر هستند.
در بیشتر مواقع با درمانهای دارویی بیماری دیسک بهبود پیدا می کند و دیسک کمر ترمیم می شود.
دیسک کمر به چند دلیل ممکن است آسیب ببیند: یکی به دلیل از دست دادن آب در این موارد ترک هایی در دیسک به وجود میآید ولی سلولهای فیبروبلاست که در حلقه ای وجود دارند معمولاً شکاف ها را ترمیم می کنند. به همین جهت است که برای بیمار داروهای ضد التهاب توصیه می کنیم.
در حالت دوم قسمتی از آن برجسته شده و روی عصب و ریشه عصبی داخل کمر فشار وارد می کند. با گذشت زمان با تغییرات بیومکانیکی که در ستون مهره ها رخ میدهد عدهای از این گونه دیسک ها ترمیم می شوند. یعنی فشار داخل دیسک کم می شود و حلقه دور دیسک را بافت محکم کلاژن فرا میگیرد و دیگر اثر فشاری بر روی ریشه عصبی باقی نمی ماند.
در واقع می توان گفت در این موارد دیسک خود به خود ترمیم پیدا میکند. در عده ای از بیماران دیسک پاره می شود و قسمتی از آن بیرون میزند.در این موارد باز هم گلبول های سفید و سلول های بیگانه خوار دست به کار می شوند و سعی می کنند که این قسمت برجستگی بیرون زده شده را بخورند و حجم آن را کم کنند . البته این پروسه باید ظرف یک ماه اتفاق بیفتد .
یعنی ظرف یک ماه بیمار باید خوب شود . اگر خوب نشد و بیماری دیسک همچنان بر پا باشد باید عمل شود. عمل جراحی انواع مختلف دارد : با عمل جراحی لیزری یک حفره در داخل دیسک ایجاد میکنند و سپس در داخل دیسک فشار منفی ایجاد میکنند و در واقع دیسک را پنچر میکنند . وقتی فشار داخل کم شد ، رشتههای کلاژن فرصت پیدا میکنند که ترکها را جوش بدهند . در مواردی هم که بیمار نیاز به جراحی باز دارد .
پس از جراحی دیسک ترمیم میشود یعنی هنگامیکه جراح هسته دیسک را از بین دو سر حلقه دیسک برمیدارد دو سر حلقه دیسک مقابل هم قرار میگیرد و توسط نسل جوشگاهی به هم جوش می خورند و به این ترتیب بیماران بهبود پیدا میکنند . بیمارانی هم که دچار عود دیسک میشوند .حلقه پاره شده دیسک توسط نسج جوشگاهی بسته شده است ولی ناگهان فشار داخل دیسک بالا میرود و نسج جوشگاهی پاره می شود و فرد دچار عود می شود. در عده ای از بیماران نیز پس از جراحی سوراخ ایجاد شده توسط جراح توسط نسج جوشگاهی بسته نمی شود ولی در داخل دیسک دیگر هسته ای وجود ندارد که بیرون بزند. در این گونه بیماران ممکن است سالها بعد قسمتی از حلقه دیسک کنده شده و به صورت عود دیسک بروز کند.
در یک مطالعه که توسط دانشمندان کره جنوبی انجام شده است زمانی که طول میکشد تا دیسک در ام آر آی علائم ترمیم خودبخودی را نشان دهد ، به طور متوسط ۸ تا ۲۲ ماه است که زمان زیادی است و بیماران معمولاً ترجیح می دهند که مورد عمل جراحی دیسک قرار بگیرند تا ترمیم دیسک را تسریع کنند.
آیا دیسک کمر خوب می شود؟
بله دیسک کمر بیماری است که در اکثر موارد خوب می شود و در موارد کمی خوب نمی شود. زیرا اول اینکه ۸۰ درصد بیماران مبتلا به پارگی دیسک کمر با درمانهای غیر جراحی خوب می شوند و بنابراین ۲۰ درصد آنها نیاز به عمل جراحی دارند. و اگر عمل جراحی در زمان مناسب یا زمان طلایی برای بیمار انجام شود.
۸۰ درصد بیمارانی که نیاز به عمل جراحی دارند نیز بهبود کامل پیدا می کنند. توجه داشته باشید که دیسک بیماری بسیار شایع است به طوری که در جوامع ، حدود ۱۲ درصد افراد جامعه در هر زمان به بیماری دیسک کمر مبتلا هستند.
سوالات متداول
1. دیسک کمر چیست؟
دیسک کمر نوعی اختلال در ستون فقرات است که در آن دیسکهای بین مهرهها دچار آسیب شده و باعث ایجاد درد، بیحسی و گاهی حتی فلج میشود. این آسیب ممکن است به صورت ترک، برجستگی، یا پارگی دیسک در ناحیه کمر رخ دهد.
2. چه درمانهایی برای دیسک کمر وجود دارد؟
درمان دیسک کمر شامل استراحت، فیزیوتراپی، داروهای ضد التهاب، تزریقات استروئیدی، و در موارد شدیدتر جراحی است. برای بسیاری از بیماران، فیزیوتراپی و داروهای مسکن میتوانند درد را کاهش دهند، اما در موارد شدید جراحی ممکن است لازم باشد.
3. آیا دیسک کمر به طور خودبخود درمان میشود؟
بله، در برخی از موارد دیسک کمر میتواند خود به خود ترمیم شود. به ویژه در مواردی که دیسک آسیبدیده ترک یا برجستگی پیدا کرده است، بدن میتواند با فرایندهای طبیعی مانند جوش خوردن دیسک یا جذب مواد آسیبدیده به بهبود کمک کند. اما در برخی موارد نیاز به درمان جراحی است.
4. چه عواملی باعث آسیب به دیسک کمر میشود؟
عوامل مختلفی میتوانند باعث آسیب به دیسک کمر شوند، از جمله بالا رفتن سن، فشار زیاد به ستون فقرات به دلیل فعالیتهای فیزیکی سنگین، مشکلات ژنتیکی، یا عدم رعایت وضعیت صحیح بدن در هنگام نشستن و ایستادن.
5. چه زمانی باید برای دیسک کمر جراحی انجام شود؟
اگر درمانهای غیرجراحی مانند دارو و فیزیوتراپی نتوانند درد را کاهش دهند یا علائم ادامه یابند، جراحی ممکن است توصیه شود. در صورتی که درد شدید و فلجکننده باشد، جراحی برای ترمیم دیسک کمر ضروری است.
نتیجه گیری
دیسک کمر مشکلی شایع است که میتواند به دلیل آسیب، فرسودگی یا وضعیت نادرست بدن ایجاد شود. درمانهای غیرجراحی مانند فیزیوتراپی و داروهای ضد التهاب معمولاً مؤثرند، اما در موارد شدیدتر جراحی ممکن است لازم باشد. پیشگیری از دیسک کمر با رعایت وضعیت صحیح بدن و انجام تمرینات تقویتی اهمیت دارد. درمان به موقع و مشاوره با پزشک متخصص برای جلوگیری از پیشرفت بیماری ضروری است.
