دیسک گردن و راه های درمان و علائم

در این مقاله مطالب زیر را خواهید خواند :

خلاصه مقاله دیسک گردن
دیسک گردن دچار بیماری‌های مختلفی می‌شود از جمله از دست دادن آب و بیرون زدن دیسک و مهم‌ترین عامل ایجاد کننده آن عوامل ژنتیک و بعد ضربه‌ها و تروماهای کوچک مانند استفاده طولانی از موبایل و کامپیوتر می‌باشد. در مورد درمان دیسک گردن ، دیسک های کوچک را می‌توان با فیزیوتراپی و دارو و دیسک های بزرگ و دیسک ‌هایی که دچار فتق یا بیرون زدگی شده‌اند با درمان جراحی درمان می‌شوند. 

بیماری های دیسک گردن

بیماری دیسک گردن، یک بیماری ستون فقرات گردن است که به دلیل آسیب یا خرابی دیسک های بین مهره ای ایجاد می شود. دیسک ها در واقع مانند کمک فنرهایی هستند که بین مهره های ستون فقرات واقع شده اند و وظیفه دارند فشارهای مکانیکی را به طور مساوی  در سراسر ستون فقرات گردنی و کمری توزیع کنند که به یک قسمت خاصی از دیسک فشار اضافه وارد نشود  و حرکات بدن را بهبود بخشند.

اگر دیسک گردن خراب شود، می تواند به علت فشار بر روی عصب ها، درد و اختلالات عصبی ایجاد کند. بعضی از علائم دیسک گردن شامل درد گردن، درد شانه و بازو، احساس خستگی، اختلال در حرکت و محدودیت حرکت گردن هستند.

برای درمان دیسک گردن، روش های مختلفی وجود دارد، از جمله:

1. مصرف داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی: داروهایی مانند ایبوپروفن ، دیکلوفناک ، ملوکسیکام و ناپروکسن می توانند درد و التهاب را کاهش دهند.

2. فیزیوتراپی: تمرینات فیزیکی و درمان های فیزیوتراپی می توانند بهبود قابل توجهی در درمان دیسک گردن داشته باشند.

3. گردن بند طبی: استفاده از گردن بند طبی می تواند به حمایت از گردن کمک کند و درد را کاهش دهد.

4. روش های جراحی: در موارد شدید دیسک گردن، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید تا دیسک خراب شده درمان شود.

5. استفاده از درمان های جراحی غیر تهاجمی: برای کاهش درد و بهبود عملکرد، از درمان های غیر تهاجمی مانند تزریقات ستون فقرات و جراحی لیزری و جراحی آندوسکوپی نیز استفاده می شود.

آناتومی گردن

گردن، بخشی از بدن است که شامل ستون فقرات گردن، عضلات، عصب ها، عروق و انواع بافت های نرم دیگری است. گردن از پایین با تنه و از بالا با سر متصل می‌شود. گردن در واقع ساختمانی است که حرکت سر بر روی آن انجام می گیرد و حرکت سر در بینایی و شنوایی بسیار مهم است.

ستون فقرات گردن، شامل هفت مهره است و بین هر دو مهره، یک دیسک قرار دارد که به عنوان یک وسیله تحمل فشار در فعالیت های مختلف در گردن کار می کند.

عضلات گردن به دو دسته تقسیم می‌شوند: عضلات سطحی که برای حرکت سر و گردن به کار می‌روند و عضلات عمیق که برای حرکت مهره‌های گردن به کار می‌روند.

عصب ها و عروق گردن : عصب ها و عروق گردن نیز بخش مهمی از آناتومی گردن را شامل می شوند. اعصاب ستون فقرات گردنی، شامل اعصاب حسی و حرکتی است که سر، گردن، بازو و دست را از طریق مغز متصل می‌کند.

عروق نیز خون را به مغز و گردن می رسانند. به طور کلی عروق به دو دسته شریانی و وریدی تقسیم می‌شوند. شریان ها خون را به اعضا می رسانند و اکسیژن و مواد غذایی بافت ها را تامین می کنند و وریدها خونی که حاوی مواد سمی و CO2 است را به قلب و ریه بر می گردانند.

ساختمان دیسک بین‌مهره‌ای گردن چگونه است؟ 

دیسک بین مهره‌ای گردن یک ساختار نرم و شامل آب و مواد دیگر است که برای تحمل فشارها و حفظ فاصله بین دو مهره‌ در ستون فقرات گردن و همچنین جذب شوک‌های ناشی از حرکت‌های گردن به کار می‌رود.

دیسک به دو قسمت متفاوت تقسیم می‌شود: قسمت مرکزی و محیطی. قسمت مرکزی دیسک شامل هسته مرکزی نرم و مرطوب که شبیه ژل است و قسمت محیطی یا حلقه دیسک شامل لایه‌های بافت کلاژن است که به شکل حلقه هایی در دور دیسک قرار دارد و باعث می شود که هسته دیسک کاملا گرد باقی بماند.

دیسک بین مهره‌ای گردن در واقع یک ساختمان مکانیکی است که برای حرکت ستون فقرات گردن و پشتیبانی از آن، به کار می‌رود. هنگامی که گردن حرکت می‌کند، دیسک بین مهره‌ای نیز حرکت می‌کند و به عنوان یک اهرم بین دو مهره‌ عمل می‌کند تا فاصله و حرکت صحیح بین دو مهره حفظ شود.

با وجود اینکه دیسک بین مهره‌ای گردن برای تحمل فشارها و جذب شوک‌های حرکتی به کار می‌رود، به علت حرکات متوالی که در طول روز انجام می شود به تدریج فرسوده می شود و تقریبا گردن در یک روز بر حسب شغل های مختلف بین 6000 الی 18000 بار حرکت می کند. بنابراین در برخی موارد می‌تواند صدمه ببیند و باعث علائمی همچون درد گردن، درد شانه و درد بازو، و اختلال در حرکت و حس در دست‌ها و پاها بشود.

در اثر گذشت زمان چه اتفاقی برای دیسک می افتد؟

با حرکت هایی که در طول زندگی در گردن انجام می شود به تدریج دیسک گردن ساییده و فرسوده می شود. دیسک گردن در واقع مانند یک چرخ ماشین است. همانطور که چرخ ماشین از دو قسمت تایر و تیوپ درست شده است.

حلقه دیسک مانند تایر است و هسته دیسک مانند تیوب است. تایر اتومبیل از چندین لایه به هم تنیده سیم درست شده است و بر روی آن لاستیک ریخته شده است.

حلقه دیسک هم از 32 لایه به هم تنیده شده کلاژن درست شده است. هسته دیسک مانند تیوب چرخ است ، همانطور که داخل تیوپ فشار هوا وجود دارد و باعث می شود چرخ گرد باشد در داخل هسته دیسک آب وجود دارد و باعث می شود هسته دیسک کاملا کروی باقی بماند.

همانطور چرخ اتومبیل ممکن است پنچر شود و یا باد داخل تیوب کم شود باعث خرابی چرخ می شود به همین جهت توصیه می شود با چرخ کم باد یا پنچر حرکت نکند بنابراین اگر میزان آب داخل هسته دیسک کم بشود و یا فشار آب داخل دیسک کم بشود مانند آن است که لاستیک ماشین فشارش کم بشود.

بنابراین عوامل زیر باعث بیماری دیسک می شود :

1. کم شدن فشار آب داخل هسته دیسک : باعث می شود که هسته دیسک حالت کروی خود را از دست بدهد.

2. از دست دادن آب داخل هسته دیسک : باعث می شود که هسته دیسک از حالت ژلاتینی خارج و سفت بشود و خوب حرکت نکند درست مانند بلبرینگی که روغنش کم شده است.

3. کم شدن آب حلقه دیسک: باعث ایجاد ترک و شکاف در حلقه دیسک می شود

4. پاره شدن هرکدام از لایه های ژلاتینی حلقه دیسک : قاعدتا اگر 10 لایه از 32 لایه پاره شود درست مانند چرخ ماشین حلقه دیسک برجستگی پیدا می کند و هسته دیسک به جای اینکه به تمام حلقه به طور مساوی فشار وارد کند فشار بیشتری به حلقه دیسک که برجسته شده وارد می کند.

5. به هم خوردن ترکیبات دیسک : نوع کلاژن و میزان کندروئیتین سولفات باعث خراب شدن دیسک می شود.

چرا بعضی از افراد دچار دیسک گردن می‌شوند؟

به طور کلی در عالم هستی همه چیز رو به فرسایش است . از کوه‌ها ، رودخانه‌ها گرفته تا بدن انسان پدیده‌ای به نام پیری و فرسایش جزو جدا ناپذیر وجود انسان است و گردن انسان نیز که روزانه ۶ تا ۱۸ هزار بار حرکت می‌کند از این پدیده مستثنی نیست.
از طرفی با به وجود آمدن زندگی مدرن وسایلی مانند موبایل و کامپیوتر وشغل‌های اداری که مستلزم نشستن های زیاد می‌باشد  زمینه را برای ایجاد درد گردن و دیسک گردن فراهم می‌کند. نکته بعدی وجود ساختمان سنگین و بزرگی به نام سر بر روی گردن است که با تغییر زاویه گردن میزان فشاری که در دیسک‌ها ایجاد می‌کند متفاوت است.

به طوری که اگر سر کاملاً روی گردن قرار بگیرد ، فشاری که به مهره های گردنی وارد می‌شود حداکثر۶ کیلوگرم است. اما اگر سر ۱۵ درجه به جلو خم شود این فشار به ۱۴ کیلوگرم و اگر سر ۳۰ درجه خم شود ۲۰ کیلوگرم فشار به گردن وارد می‌شود اگر سر ۴۵ درجه خم شود ۲۵ کیلوگرم فشار و اگر سر ۶۰ درجه خم شود ۳۰ کیلوگرم فشار به گردن ما وارد می‌شود.

به عبارت دیگر اگر ما سرمان را ۶۰ درجه به جلو خم کنیم انگار یک وزنه ۳۰ کیلوگرمی بر روی گردن ما اضافه شده است.

چه دیسک‌هایی گردنی خطرناک هستند؟ یا به عبارت دیگر علائم خطرناک دیسک گردن چیست؟

در مواردی که دیسک گردن به نخاع فشار زیادی وارد کند مانند موارد زیر: 

علائم نخاعی : مانند احساس برق گرفتگی در اندام‌های فوقانی یا تحتانی یا هر دو پس از حرکت سر و یا قدم برداشتن ، از جوی پریدن

ضعف عضلانی: احساس ضعف در عضلات دو سر، سه سر، شانه ، انگشتان دست

از دست دادن تعادل بدن

از دست دادن مهارت های شغلی یا مهارت های کلی جامعه : مانند اینکه امضا فرد یا خط فرد تغییر کند. مهارت شغلی مثل خوشنویسی ، نواختن وسایل موسیقی و یا مهارت های کلی مانند باز کردن درب با کلید

موارد بالا ازعلائم خطرناک دیسک گردن محسوب می‌شوند ولازم است که بیمار در اولین فرصت به پزشک جراح ستون فقرات مراجعه نماید و گاهی لازم است بیمار به طور اورژانسی مورد عمل جراحی قرار بگیرد.

همچنین در بیمارانی که در ام آرآی علائم کم خونی یا ایسکمی نخاع به صورت یک ناحیه سفید رنگ دارند از بیمارانی هستند که دیسک گردن آنها ممکن است خطرناک باشد.

علائم دیسک گردن خفیف چیست؟

افرادی که به دیسک گردن خفیف مبتلا هستند معمولاً به صورت گرفتگی یا اسپاسم عضلانی گذرا مراجعه می‌کنند و درد آنها معمولا درعرض یک هفته بهبودی قابل توجه می‌یابد.

آیا دیسک گردن می‌تواند باعث سردرد شود؟

بله عده‌ای از سردردها که اصطلاحا سردردهای سرویکوژنیک نامیده می‌شوند می توانند به علت دیسک گردن یا بیماری های دیگر گردن مانند تنگی کانال نخاعی در گردن یا نا پایداری گردن باشند. اما اثبات آنها معمولاً مشکل است. این نوع از سردردها معمولاً مکانیکی هستند یعنی با حرکت سر و گردن ارتباط دارند و معمولاً در پشت سر حس می‌شوند.

آیا دیسک گردن می‌تواند باعث سرگیجه بشود ؟

بیماری های گردن از جمله دیسک در موارد نادری بله می توانند باعث سرگیجه شود. برای اینکه شریان‌های ورتبرال از داخل ستون مهره‌های گردنی عبور می‌کنند. در موارد نادر دیسک یا استئوفیتی که ایجاد شده است به شریان ورتبرال فشار وارد می‌کند و می‌تواند باعث کم خونی قسمت‌هایی از مغز بشود و بنابراین باعث سرگیجه بشود.

این موارد نادر است.این نوع  سرگیجه نیز مکانیکی است و با حرکت گردن ارتباط دارد مخصوصاً وقتی که بیمار گردن خود را طرف راست و چپ می‌چرخاند بیشتر دیده می‌شود.

چگونه بفهمیم دیسک گردن داریم؟

قاعدتاً علائمی که در بالا ذکر شد اگر به تنهایی و یا چندین علائم با هم باشند نشانه دیسک گردن می‌باشند. مخصوصاً دردی که بیشتر از ۲۴ ساعت طول بکشد و لازم است به پزشک مراجعه کند. همانطور که ذکر شد شایع‌ترین علائم آن درد گردن ، عدم توانایی در حرکت گردن ، درد شانه و درد بین دو کتف می‌باشد.

برای تشخیص دیسک گردن به چه دکتری باید مراجعه کنیم؟

برای تشخیص دیسک گردن تخصص‌های مختلفی می‌توانند به بیمار کمک کنند از قبیل متخصص طب فیزیکی،  ارتوپد ،فیزیوتراپ ،جراح مغز و اعصاب و یا جراح ستون فقرات.
قاعدتاً مراجعه به کسانی که مستقیماً بر روی بیماری‌های ستون مهره‌ها کار می‌کنند از قبیل جراحان ستون فقرات منطقی‌تر است.

علت دیسک گردن چیست ؟

۱- فرسوده شدن دیسک. در طول زمان با افزایش سن دیسک قدرت آبگیری خود را از دست می‌دهد اصولاً یکی از علائم پیری کم شدن  آب بافت‌های بدن می‌باشد.
دیسک مانند یک اسفنج است یعنی مرتب آب را جذب مثلا وقتی که فرد حرکتی را انجام می‌دهد یا جسمی را بلند می کند دیسک آب جذب می کند وقتی که باری را به زمین می گذاریم و یا گردن خود را به حالت طبیعی بر می گردانیم دیسک آب را از دست می‌دهد.

درست مانند روغن هیدرولیک  در یک آسانسور که وقتی آسانسور بالا می‌رود ، در داخل جک آسانسور روغن هیدرولیک پمپ می‌شود و وقتی که آسانسور پایین می‌آید از داخل جک روغن وارد مخزن می‌شود. بنابراین عملاً روغن هیدرولیک دیسک آب است و قاعدتاً کاهش مقدار آب باعث فرسوده شدن دیسک می‌شود زیرا وقتی دیسکی کم آب جذب می‌کند مقاومتش در برابر ضربه‌ها و حرکات و بلند کردن اجسام سنگین و زور زدن کم می‌شود. به عبارت دیگر آسیب‌ پذیر می‌شود.
 ۲- عوامل ژنتیکی: به عبارت دیگر بعضی از افراد دیسک ضعیف‌ تر و بعضی‌ها دیسک قوی‌ تری دارند. یعنی دیسک یک فرد ممکن است با ۱۰ میلیون بار حرکت دچار فرسودگی و تخریب شود و دیسک دیگری با یک میلیون حرکت دچار این کار بشود. به عبارت دیگر جنس دیسک در افراد مختلف متفاوت است و این بستگی به نوع موادی دارد که در داخل دیسک وجود دارد.

به طور کلی دیسک ما از دو نوع کلاژن عمده درست شده است.

1-کلاژن نوع یک

2- کلاژن نوع دو 

هرچه کلاژن نوع ۲ در یک فرد بیشتر باشد جنس دیسک فرد بهتر است و کمتر دچار فرسودگی می‌شود .از  طرفی ماده دیگری که در داخل دیسک وجود دارد ، کندرویتین سولفات و کراتین سولفات می‌باشد. افرادی که کندرویتین سولفات بیشتری دارند دیسک آنها مقاوم‌تر است . و دیرتر دچار فرسودگی می‌شود و برعکس کسانی دچار فرسودگی و فتق دیسک می‌شوند که میزان کلاژن نوع یک آنها بالاست و میزان کراتین سولفات آنها بالاست.

ما گردنمان را هر روز هزاران بار حرکت می دهیم و همین باعث پیدایش ترک ریز در حلقه دیسک می شود. در اکثر افراد این حلقه ها توسط قدرت شفابخشی بدن ترمیم می‌شوند ، اما در عده‌ای از افراد میزان پارگی بیش از میزان ترمیم است.

این ترک ها به هم پیوسته و بزرگ شده و یک شکاف بزرگ را ایجاد می کند و پس از گذشت مدت زمانی فشار داخل دیسک ، باعث شود تا هسته دیسک از داخل این شکاف ها به بیرون انتشار پیدا کند و به این ترتیب هسته دیسک بر روی ریشه عصبی فشار وارد می آورد و باعث علائم عصبی می‌شود که این حالت را پارگی دیسک یا فتق دیسک می گویند.

همانطور که در بالا گفته شد ، شکل اصلی دیسک‌ها کروی است و مانند بلبرینگ فشارها را به طور يکنواخت به تمام جهات منتقل می کنند .
هر دیسک شامل دو قسمت است :
1- بخش مرکزی بنام هسته دیسک که نرم و قوام ژله مانند دارد. به این قسمت، نوکلئوس پالپوزوس می‌گویند. هسته دیسک خاصیت انبساط و انقباضی دارد.

دیسک‌ها در طول روز مقداری از آب خود را از دست می‌دهند و درنتیجه ارتفاع آن ها کمتر شده، ولی با استراحت دوباره به طول اولیه خود برمی گردند. براین اساس، در اواخر روز به علت از دست دادن آب قد فرد 2 سانتی متر کوتاه تر از صبح است .
2- بخش محیطی که هسته دیسک را دربرمی گیرد. این قسمت، حلقه فیبری یا آنولوس فیبروزوس نامیده می‌شود. جنس بخش محیطی، فیبری غضروفی (فیبروکارتیلاژ) است و همانطور که ذکر شد از کلاژن درست شده است.

خاصیت ارتجاعی دیسک بستگی به ميزان آب موجود درهسته مرکزی و سالم بودن حلقه فیبری آن دارد. فشارهای اعمال شده به هسته دیسک به بخش محیطی دیسک انتقال می‌یابد. ازاین نظر، بخش محیطی در حفاظت از قسمت مرکزی نقش اساسی دارد.

علائم دیسک گردن 

علائمی که دیسک گردن ایجاد می کند شامل :

دیسک گردن ممکن است برای برخی افراد بدون علائم باشد، اما در اکثر موارد ممکن است باعث علائم و نشانه‌های مختلفی شود. برخی از علائم شایع دیسک گردن عبارتند از:

1. درد گردن: شایع‌ترین علامت دیسک گردن درد گردن است که ممکن است به صورت مداوم یا متناوب باشد.

2. درد شانه و بازو: دیسک گردن می‌تواند درد در شانه و بازو ایجاد کند که اغلب در یک طرف بدن بیشتر است.

3. اختلال در حرکت و حس دست‌ها و پاها: دیسک گردن ممکن است بر روی عصب‌هایی که به دست‌ها و پاها متصل هستند فشار بیشتری بگذارد که باعث اختلال در حرکت و حس دست‌ها و پاها می‌شود.

4. سرگیجه: در برخی از موارد، دیسک گردن می‌تواند سرگیجه ایجاد کند.

5. اختلال در تعادل: برخی افراد ممکن است دیسک گردن اختلال در تعادل ایجاد کند که می‌تواند باعث افتادن و صدمات دیگری شود.

لازم به ذکر است که علائم دیسک گردن ممکن است با علائم بیماری‌های دیگر نیز تداخل داشته باشد. بنابراین برای تشخیص درست و درمان صحیح باید به فوق تخصص دیسک و ستون فقرات مراجعه کنید.

علائم ریشه‌ای 

دومین علامت شایع دیسک گردن به علت فشار به ریشه های عصبی ایجاد می شود و بر حسب این که بر کدام یک از ریشه های عصبی فشار وارد شود ، درد ممکن است به شانه ، بازو ، ساعد و یا انگشتان دست انتشار پیدا کند. چون دیسکها در اکثر موارد در یک طرف مثلاً طرف راست یا چپ دچار می‌شوند، معمولاً درد اندام فوقانی بیمار یک طرفه است.

علائم ریشه ای عبارتند از :

۱- انتشار درد از گردن به شانه

انتشار درد از گردن به شانه ، که معمولاً یک طرفه است و بیماری که دچار درد شانه است و معمولاً ریشه عصبی پنجم گردنی که C5 نامیده می‌شود تحت فشار است.  ریشه عصبی C5 در اثر پارگی های دیسک ۴ و ۵  (C4-C5) تحت فشار قرار می گیرد. 

۲- انتشار درد از گردن به بازو

 گاهی درد بیمار به بازو انتشار پیدا می کند که اگر در قسمت جلو بازو انتشار پیدا کند ، نشانه فشار به ریشه عصبی ششم گردنی یا C6 است و اگر درد به پشت بازو انتشار پیدا کند ، معمولاً نشانه فشار به ریشه عصبی هفتم گردن یا C7 است.

۳- انتشار درد از گردن به ساعد 

دردهایی که در قسمت جلو یا کناره خارجی ساعد انتشار پیدا می کنند ، معمولاً در اثر فشار به ریشه عصبی ششم گردنی یا C6 است ، و دردهایی که به پشت ساعد تیر می کشد نشانه فشارعصبی هفتم گردنی یا C7 است.

۴- انتشار درد به انگشتان دست 

دردی که به انگشت شست تیر میکشد ، نشانه فشار بر روی ریشه ششم گردنی یا C6 است و دردی که به دو انگشت سبابه یا میانی تیر می کشد نشانه فشار بر روی ریشه هفتم گردنی یا C7 است و دردی که به انگشت کوچک یا انگشت حلقه می زند ، نشانه فشار بر روی ریشه هشتم گردنی C8 است. اگر بیمار در چند سطح دیسک دچار بیماری دیسک باشد معمولاً مخلوطی از این علائم را نشان می دهد.
پس بطور خلاصه پارگی دیسک بین مهره‌ای سوم و چهارم C3-C4 باعث فشار بر روی ریشه عصبی چهارم گردن یا C4 می شود و این بیماران فقط دچار درد گردن هستند و معمولاً به اندام های فوقانی تیر نمی کشد. 
پارگی دیسک بین مهره چهار و پنجم C4-C5 باعث فشار بر روی ریشه عصبی پنجم گردن C5 می شود و این بیماران درد تیر کشنده به شانه دارند.
پارگی دیسک بین مهره پنجم و ششم C5-C6 باعث فشار بر ششم گردنی یا C6 می‌شود. این بیماران درد شان به جلو بازو ساعد و یا انگشت شست تیر می کشد. گاهی درد به ساعد تیر می کشد به قسمت خارجی ساعد می کشد ولی بیماران احساس گزگز و خواب رفتگی و بی حس شدن انگشت شصت دست را دارند.
پارگی دیسک بین مهره ششم و هفتم C6-C7 بر روی ریشه عصبی هفتم گردنی فشار وارد می‌کند. درد این بیماران به پشت بازو و به پشت ساعد و انگشت سبابه یا انگشت میانی تیر می کشد. در بعضی از افراد به جای تیر کشیدن بیمار احساس خواب رفتگی و گزگز و بی حسی در انگشت سبابه و انگشت میانی دارند.
پارگی دیسک بین مهره ای هفتم و اول سینه ای بر روی ریشه عصبی هشتم گردنی C8 فشار وارد می کند. درد و اینگونه بیماران به قسمت میانی بازو، قسمت میانی ساعد و سپس انگشت کوچک یا انگشت حلقه تیر می کشد. و گاهی به جای تیر کشیدن ، بیمار احساس خواب رفتگی و گزگز و بی حسی در انگشت کوچک دست یا انگشت حلقه می کند.

تشخیص دیسک گردن به کمک مجموعه‌ای از روش‌های تصویربرداری و آزمایشگاهی و نیز بررسی علائم بالینی انجام می‌شود. روش‌های تصویربرداری شامل رادیوگرافی، توموگرافی کامپیوتری (CT scan)، مغناطیسی هسته‌ای (MRI) و روش‌های دیگر مانند مایلوگرافی، دیسکوگرافی می‌باشد.

همچنین برای تشخیص دقیق‌تر دیسک گردن، پزشک نیاز به بررسی علائم بالینی دارد که شامل درد و خستگی گردن، سردرد، درد در شانه و بازو، اختلال در حرکت گردن، خستگی و ضعف عضلانی، تنگی نفس و اختلال در تعادل و هماهنگی حرکتی می‌باشد.

در برخی موارد، برای تایید تشخیص دیسک گردن، پزشک ممکن است آزمایش‌های تخصصی دیگری را هم انجام دهد مانند آزمایش ام ار آی سی (EMG) و آزمایش سرعت انتقال عصبی (NCV).

بنابراین، برای تشخیص دقیق دیسک گردن، نیاز به معاینه توسط پزشک، استفاده از تصاویر تشخیصی و بررسی علائم بالینی و تاریخچه پزشکی دارید.

 حال انواع بیماری های دیسک را شرح می دهیم. بیماری های دیسک عبارتند از:

۱- بد کار کردن دیسک :

در این گونه موارد در ام آر آی دیسک ، اشکال مهمی در دیسک دیده نمی شود ، اما ساختمان های مولکولی آن به هم خورده است. دو نوع ماده مهم در هسته دیسک گردن وجود دارد. که یکی از آنها کراتین سولفات و نوع دیگر آن کندرویتین سولفات است.

هرچه ما جوان تر باشیم میزان و کندری سولفات ها بیشتر از کراتین سولفات است و در کسانی که دیسک آنها در معرض خرابی است به دلایل ژنتیک ، میزان کندرویتین سولفات کم است. همچنین در حلقه دیسک دو نوع کلاژن ۲ و ۱ وجود دارد. با افزایش سن کلاژن نوع ۲ کم شده و جای خود را به کلاژن نوع یک می دهد.

در این صورت در گردن ترکهای به وجود می آید که این ترک ها با افزایش حرکت ، مانند : همان چرخ پنچر که مثال زدیم باعث ترک خوردن بیشتر می شوند.

۲- ترکهای که در دیسک به وجود می آید :

به دلایل ژنتیکی در عده ای از افراد با گذشت زمان ترک هایی در داخل دیسک گردن پیدا می شود. اصولاً در دیسک گردن ، سه نوع ترک در سه محور طولی ، عرضی و ارتفاعی به وجود می آید. این ترک ها اگر از حدی بزرگتر شوند در ام آر آی دیده می شوند.

۳- از دست دادن آب دیسک :

مقدار قابل توجهی از ساختمان دیسک گردن را آب تشکیل می دهد و قاعدتاً ، هرچه دیسکی پرآب تر باشد نرم تر حرکت می کند و کار خود را بهتر انجام می دهد. اما با گذشت زمان در عده‌ای از افراد به دلایل ژنتیکی دیسک گردن ، آب خود را زودتر از افراد دیگر از دست می‌دهد.

اصولاً مقاومت دیسک در برابر نیرویی که به آن وارد می شود بسته به میزان آبی که دارد در داخل دیسک وجود دارد هرچه دیسک صاف تر باشد ، نیروی کمتری را می توانند تحمل کند. وقتی آب دیسک کم می شود ، دیسک گردن مستعد ترک خوردن می شود.

کم آب شدن دیسک را دهیدراتاسیون می گویند ، که در ام آر آی دیده می شود. در ام آر آی فرد طبیعی ، دیسک های نرمال ، خاکستری رنگ هستند. اما دیسکی که آب خود را از دست داده در ام آر آی به رنگ سیاه دیده می شود. به همین جهت آن را دیسک سیاه Black Disc می گویند. 

۴- برجسته شدن دیسک گردن :

همانطور که ذکر شد : حلقه دیسک از ۲۰ لایه کلاژن به هم تنیده شده مانند تایر ماشین درست شده است. و اگر مثلاً ده لایه از این لایه های کلاژن از داخل پاره شوند ، دیسک در آن قسمت برجسته می‌شود. درست مانند اینکه تایر ماشین در قسمتی برجسته و قلمبه شود. 

۵- پارگی دیسک :

در این موارد ترک های کوچکی که در داخل دیسک به وجود می آیند به تدریج به هم می پیوندند و بزرگتر می شوند و با یک افزایش فشار دیسک ، مثلاً با بلند کردن یک جسم سنگین یا یک سرفه ، هسته دیسک در داخل یکی از این شکاف ها وارد شده و آن را گشاد می کند و به بیرون می ریزد و بر روی ریشه عصبی فشار می‌آورد. 

۶- جدا شدن قطعه ای از دیسک گردن :

در این موارد قطعه ای از هسته که بیرون آمده است ، ارتباط خود را با هسته دیسک از دست می دهد و باعث فشار و ریشه عصبی می شود.

۷- باریک شدن و از بین رفتن دیسک :

در این حالت دیسک از بین می‌رود و ارتفاع فضایی دیسکی کم می شود.

علائم و نشانه های کمتر شایع دیسک گردن

 اگر نخاع توسط فتق دیسک گردن فشرده یا تحریک شود، علائم و نشانه‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

 ۱- درد ، سوزن سوزن شدن ، بی حسی و یا ضعف در هر دو دست ویا هر دو پا

 ۲- مشکلات هماهنگی عضلات یا اختلال در راه رفتن و تعادل 

۳-  اختلال در کنترل ادرار و مدفوع 

 هر یک از این علائم نیاز به ویزیت فوری پزشکی دارد.

درمان دیسک گردن

درمان دیسک گردن به شکلی بستگی به شدت علائم و علت بروز آن دارد. در صورتی که علائم شما شدید نیستند، پزشک ممکن است شما را به مصرف داروهای ضد التهابی، آرام بخش‌ها، فیزیوتراپی و تغییرات سبک زندگی از جمله تمرینات کششی و تقویتی، ماساژ و استفاده از ظروف گرما و سردی مانند کیسه گرما و یخ‌زدگی، توصیه کند.

در صورتی که علائم شما شدیدتر است و درمان با دارو و فیزیوتراپی نتیجه نمی‌دهد، پزشک ممکن است به شما درمان‌های پیشرفته تری مانند تزریق استئروئید، تزریق داروهای ضدالتهابی موضعی، روش‌های روانشناختی، یا حتی جراحی پیشنهاد دهد.

لازم به ذکر است که درمان دیسک گردن باید با رعایت رهنمودهای پزشکی صورت گیرد. همچنین تغییرات در شیوه زندگی می‌تواند بهبود وضعیت شما را تسریع کند، به عنوان مثال از روش‌هایی مانند استفاده از بالش مناسب، جلوگیری از حرکات و رفتارهایی که فشار روی گردن را افزایش می‌دهند، و کاهش وزن (در صورت داشتن وزن اضافه) استفاده کنید.

آیا دیسک گردن خوب میشود؟

مقدمه رگرسيون خود بخود فتق دیسک کمر(پارگی دیسک کمر) در مواردی گزارش شده است. با این حال، رگرسيون خودبخودي دیسک های گردن به ندرت گزارش شده است. پیشرفت های اخیر در تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا (MRI) ، پیگیری فتق دیسک بین مهره ای را تسهیل کرده و رگرسیون خودبخودی را افزایش داده است. ما یک مورد از رگرسیون خودبخودی از فتق دیسک گردن را که با درمان طبی بدون هیچ گونه درمان جراحی گزارش می کنیم.

درمان پارگی دیسک گردن بدون عمل جراحی

درمان بدون جراحی ، اولین مرحله درمان پارگی دیسک گردن است. در این مرحله به بیمار داروهای ضد التهاب داده می شود و برای بیمار فیزیوتراپی انجام می شود. در مواردی نیز می‌توان از تزریق های اپیدورال یا تزریق اطراف ریشه عصبی و یا از به کار بردن اشعه لیزر در داخل دیسک ها استفاده کرد. تقریباً ۸۰ درصد دیسک گردن را با این راه می‌توان درمان کرد و ۲۰ درصد دیسک های گردن حتما نیاز به عمل جراحی باز دارند.

درمان پارگی دیسک گردن در طب سنتی

طب سنتی یعنی طبی که قبل از ورود طب مدرن اروپایی یا آمریکایی در دنیا رایج بوده است. مهمترین طب سنتی که جنبه های علمی هم دارد و هنوز هم در درمان پارگی دیسک گردن بکار می رود ،طب سوزنی است.

طب سوزنی از هزاران سال پیش در چین و ژاپن و کره متداول بوده و اساس آن بر این است که اگر نقاط خاصی را در اندام های بیمار فشار دهیم یا که سوزن بزنیم باعث می شود که درد گردن بیمار بهبود پیدا کند.

علاوه بر آن در طب سنتی دیگر کشورها از کشش گردن و از به کار بردن بادکش ها نیز استفاده می شده است. از نظر داروهای سنتی نیز زردچوبه ، پودر درخت بید نیز سالها در کشورهای مختلف به عنوان درمان درد گردن استفاده می شده است.

داروی دیسک گردن

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDS) به کاهش التهاب درمان دیسک گردن کمک می کنند. از آنجا که درد ناشی از فتق دیسک گردن ناشی از التهاب ریشه های عصبی و بافت های اطراف آن می باشد. NSAIDS شامل استامینوفن ، دیکلوفناک ، بروفن ، ناپروکسن معمولا در درمان اولیه فتق دیسک گردن توصیه می شود.

پزشک می تواند داروهای ضد درد را در کوتاه مدت تجویز کند. با توجه به ریسک بالای عوارض جانبی خطرناک ، داروهای تجویزی درد فقط در کوتاه مدت استفاده می شود، مثلاً به مدت یک یا دو هفته.

دیسک گردن یا هرنی ستون فقرات گردنی به معنی تخریب یا پاره شدن غضروفی که بین دو قسمت استخوانی ناحیه گردن قرار دارد است. داروهای مورد استفاده در درمان دیسک گردن، وابسته به شدت علائم بیمار و همچنین علت مقتضی آن است.

در بیشتر موارد، درمان دیسک گردن شامل ترکیبی از داروها، فیزیوتراپی و در موارد شدیدتر، عمل جراحی است. برخی از داروهای استفاده شده در درمان دیسک گردن عبارتند از:

ضد التهابات غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن، ناپروکسن، دیکلوفناک، ملوکسیکام: این داروها به کاهش التهاب و درد در ناحیه دیسک گردن کمک می کنند.

آنتی دپرسانت ها و آنتی کانوولسانت ها: داروهایی همچون آمیتریپتیلین و گاباپنتین که به کاهش درد و تسکین علائم دیسک گردن کمک می کنند.

مرکبات: برخی مرکبات مانند ویتامین C، بتا کاروتن و کلسیم ممکن است به بهبود سلامتی دیسک ها کمک کنند.

در هر صورت، برای انتخاب داروی مناسب در درمان دیسک گردن، باید بهترین گزینه را با پزشک خود مشاوره کنید.

تزریق 

اگر داروهای خوراکی و فیزیوتراپی به اندازه کافی درد فتق دیسک گردن را رفع نکند ، تزریق داروها ممکن است پیشنهاد شود. بیشتر تزریقات گردن با استفاده از فلوروسکوپی (هدایت اشعه ایکس) انجام می شود تا محل دقیق سوزن در ستون فقرات را مشخص کند.

هدف تزریق در درمان فتق دیسک این است که دارو را مستقیما در جایی که باید باشد، بدون آسیب رساندن به هیچ ساختمان حیاتی درون ستون فقرات ، مانند ریشه های عصبی ، رگ های خونی یا نخاع ، قرار دهند. دو تزریق رایج برای فتق دیسک های گردنی عبارتند از: 
۱- تزریق استروئید اپیدورال گردن : یک محلول استروئید به فضای اپیدورال (لایه بیرونی کانال نخاعی) تزریق می شود تا التهاب را کاهش دهد. این تزریق ، رایج ترین مورد استفاده برای فتق دیسک های گردن است. 
۲- تزریق دور ریشه عصب گردن : یک محلول استروئیدی در نزدیکی عصب نخاعی تزریق می شود، زیرا از طریق فورمن یا سوراخ بین مهره ای خارج می شود. این تزریق نیز برای کمک به تشخیص اینکه کدام ریشه عصب ممکن است باعث درد شود، مورد استفاده قرار گیرد.

جراحی دیسک گردن 

جراحی دیسک گردن معمولاً به عنوان گزینه آخر درمانی در نظر گرفته می‌شود و در صورتی انجام می‌شود که درمان‌های دیگر موفق نبوده‌اند وعوارض دیسک گردن باعث مشکلات جدی و قابل توجه شده باشند.

جراحی دیسک گردن عموماً به دو صورت باز و بسته انجام می‌شود. در جراحی باز، پزشک یک برش بر روی گردن ایجاد می‌کند و سپس با انتقال بافت‌های نرم، دیسک خارج شده را برداشته و سپس به جای آن یک کامپوزیت کاشی یا پلاک فلزی قرار می‌دهد. در جراحی بسته، پزشک با استفاده از دستگاه‌های مخصوص از طریق سوراخ‌های کوچک در گردن، دیسک خارج شده را برداشته و به جای آن یک کامپوزیت کاشی یا پلاک فلزی قرار می‌دهد.

عوارض جراحی دیسک گردن شامل خونریزی، عفونت، تشکیل خوشه عروقی، خلع شدن پروتز، و نارسایی تنفسی می‌باشد. لذا قبل از تصمیم به جراحی باید با پزشک خود در مورد تمام جزئیات، ریسک‌ها، عوارض و فواید مرتبط با جراحی مشاوره کنید.

جمع بندی

دیسک گردن یک بیماری مشترک در بین افراد است که می‌تواند به علائمی شدید مانند درد، ایجاد مشکلات حرکتی و عصبی منجر شود. درمان دیسک گردن شامل درمان غیر جراحی و جراحی است. درمان غیر جراحی شامل فیزیوتراپی، تزریقات دارویی و تغییرات در شیوه زندگی است.

در صورتی که درمان غیر جراحی موفق نباشد، جراحی ممکن است به عنوان گزینه در نظر گرفته شود. جراحی دیسک گردن شامل روش‌های مختلفی مانند دیسککتومی، کورپکتومی، لامینکتومی و میکروسکوپی است. همانند سایر جراحی‌های دیگر، جراحی دیسک گردن هم با خطرات و عوارض مختلفی همراه است که باید در نظر گرفته شوند.

برای اطمینان از اینکه جراحی بهترین گزینه برای درمان شماست، بهتر است با پزشک خود در مورد خطرات و عوارض ممکن صحبت کرده و تصمیم خود را با اطمینان بیشتری بگیرید.

پرسش و پاسخ و سوالات بیماری های گردن