پارگی دیسک گردن و روش های نوین درمان

پارگی دیسک گردن چیست؟

فتق دیسک زمانی اتفاق می‌افتد که هسته ژل مانند دیسک از یک ناحیه ضعیف در حلقه یا دیواره بیرونی دیسک بیرون می زند. درد گردن یا بازو، بی حسی یا سوزن سوزن شدن ممکن است زمانی ایجاد شود که مواد هسته دیسک ریشه عصب را لمس یا فشرده کند. درمان با استراحت، مسکن، تزریق نخاعی و فیزیوتراپی اولین قدم برای بهبودی است. عده ای از افراد در 6 هفته بهبود می یابند و به فعالیت عادی باز می گردند. اگر علائم ادامه یابد، ممکن است جراحی توصیه شود.

آناتومی دیسک ها

ستون فقرات ما از 24 استخوان متحرک به نام مهره تشکیل شده است. بخش گردنی ستون فقرات ، وزن سر ما را تحمل می کند (تقریباً ۵  کیلو گرم ) و به ما امکان می دهد سر خود را به جلو و عقب ، یا به  یک طرف خم کنیم و  یا  بچرخانیم.7 مهره گردنی با شماره 1C تا 7C وجود دارد. مهره ها توسط دیسک هایی ازهم جدا می شوند که به عنوان ضربه گیرعمل می کنند و از ساییدگی مهره ها به یکدیگر جلوگیری می کنند. حلقه بیرونی دیسک ، حلقه دیسک نامیده می شود. دارای نوارهای فیبری است که بین بدن هر مهره متصل می شود. هر دیسک دارای یک مرکز پر از ژلاتینی شکل ، به نام هسته دیسک است. در هر سطح دیسک، یک جفت عصب نخاعی از نخاع خارج شده و به بدن ما  منشعب می شود. نخاع و اعصاب نخاعی ما  به عنوان یک رابط  عمل می‌کنند و به پیام‌ها یا تکانه‌ها اجازه می‌دهند بین مغز و بدن ما ارتباط برای فرمان های حرکتی و انتقال  حس انجام شود .

فتق دیسک گردن چیست؟

فتق دیسک زمانی رخ می دهد که مرکز ژل مانند دیسک بیمار  از طریق پارگی در دیواره سخت دیسک (حلقه) بیرون بزند یا برجسته شود. هسته ژل مانند ، ریشه اعصاب نخاعی بیمار را تحریک می کند وعلا‌وه بر فشار به ریشه عصب چیزی شبیه تحریک شیمیایی ایجاد می کند. درد در نتیجه التهاب ریشه عصب و تورم ناشی از فشار فتق دیسک ایجاد میشود . با گذشت زمان، فتق تمایل به کوچک شدن پیدا می کند و ممکن است بیمار تسکین جزئی یا کامل درد را تجربه کند. اگر درد گردن و/یا بازو قرار باشد برطرف شود، در حدود 6 هفته برطرف خواهد شد.

ممکن است از اصطلاحات مختلفی برای توصیف فتق دیسک استفاده شود. دیسک برآمده یا برجسته (برآمدگی) زمانی اتفاق می‌افتد که حلقه دیسک پاره نشده ، اما به بیرون برجسته شده است . که می‌ تواند به اعصاب فشار وارد کند. فتق واقعی دیسک (که پارگی دیسک یا بیرون زدگی نیز نامیده می شود) زمانی رخ می دهد که حلقه دیسک ترک خورده یا پاره می شود و مرکز ژل مانند دیسک به بیرون رانده می شود. گاهی اوقات فتق دیسک گردن آنقدر شدید است که یک قطعه آزاد ایجاد می شود، یعنی یک قطعه کاملاً از دیسک جدا شده و در کانال نخاعی قرار دارد.

علائم فتق یا پارگی دیسک گردن چیست؟

علائم فتق دیسک گردن بسته به محل فتق و پاسخ بیمار به درد بسیار متفاوت است. بیمارمبتلا به فتق دیسک گردن ، ممکن است دردی را احساس کند که به بازو و گاهی به انگشتان دست می رسد. همچنین ممکن است در ناحیه شانه یا در بین دو کتف احساس درد کند وهنگام چرخاندن سریا خم کردن گردن، درد گردن را احساس کند یا درد تشدید شود. گاهی اوقات ممکن است بیمار دچاراسپاسم عضلانی شود (یعنی عضلات به طورغیرقابل کنترلی سفت می شوند). گاهی اوقات درد با بی حسی و گزگز در بازوی بیمارهمراه است. همچنین ممکن است ضعف عضلانی در عضله دوسر، سه سر و عضلات دست داشته باشد.

بیمار ممکن است بدون هیچ مقدمه ای برای اولین بار هنگام بیدار شدن از خواب متوجه درد شود ، بدون هیچ گونه حادثه و ضربه ای که ممکن است باعث آسیب شود. برخی از بیماران با نگه داشتن بازوی خود در حالت بالا در پشت سر دردشان تسکین می یابند زیرا این وضعیت فشار روی عصب را کاهش می دهد.

علل دیسک گردن چیست؟

دیسک ها ممکن است به دلیل ضربه ویا بلند کردن نامناسب اجسام برآمدگی یا فتق پیدا کنند یا می توانند خود به خود ایجاد شوند. پیری نقش مهمی دارد. با افزایش سن، دیسک های افراد خشک می شوند و سخت تر می شوند. دیواره بیرونی فیبری سخت دیسک ممکن است ضعیف شود.هسته ژل مانند ، ممکن است از طریق پارگی در دیواره دیسک برآمده یا پاره شود وهنگام لمس عصب باعث ایجاد درد شود. ژنتیک، سیگار کشیدن و تعدادی از فعالیت های شغلی و تفریحی منجربه انحطاط زودرس دیسک می شود. برای معالعه علل دیسک گردن می توان به مقاله آن مراجعه نمایید.

چه کسی تحت تأثیر قرار می گیرد؟

فتق دیسک در افراد 30 تا 40 ساله شایع‌تر است، اگرچه افراد میانسال و مسن‌تر اگر درگیر فعالیت‌های بدنی شدید باشند کمی بیشتر در معرض خطر هستند. تنها حدود 8 درصد از فتق دیسک ها در ناحیه گردن رخ می دهد.

فتق دیسک چگونه تشخیص داده می شود؟

هنگامی که بیمار برای اولین بار درد را تجربه میکند ، با پزشک خانواده خود مشورت میکند. پزشک یک تاریخچه پزشکی کامل می گیرد تا علائم بیمار، هرگونه آسیب یا شرایط قبلی را مشخص کند و تعیین کند که آیا عادت های سبک زندگی باعث ایجاد درد می شود یا خیر. سپس یک معاینه فیزیکی برای تعیین منبع درد انجام می شود و بیمار از نظر ضعف یا بی حسی عضلانی معاینه می شود.

پزشک ممکن است یک یا چند مورد از مطالعات تصویربرداری زیر را تجویز کند:

اسکن تصویربرداری ، تشدید مغناطیسی (MRI) یک آزمایش غیر تهاجمی است که از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی استفاده می کند تا نمای دقیقی از بافت های نرم ستون فقرات شما ارائه دهد. برخلاف اشعه ایکس، اعصاب و دیسک ها به وضوح قابل مشاهده هستند. ممکن است ام آرآی دیسک گردن معمولا بدون تزریق ماده حاجب انجام شود اما در بعضی از موارد با (ماده کنتراست) تزریق شده به جریان خون هم انجام می شود. MRI می تواند تشخیص دهد که کدام دیسک آسیب دیده است و آیا فشار به عصب وجود دارد یا خیر. همچنین می تواند رشد بیش از حد استخوان، تومورهای نخاعی یا آبسه را تشخیص دهد.

میلوگرام یک عکسبرداری با اشعه ایکس است که در آن ماده حاجب ازسوزنی که به کمر زده می شود به کانال نخاعی تزریق می شود. سپس یک فلوروسکوپ ، اشعه ایکس تصاویر تشکیل شده توسط ماده حاجب  را ثبت می کند. ماده حاجب  مورد استفاده در میلوگرام درعکس اشعه ایکس سفید نشان داده می شود و به پزشک اجازه می دهد تا نخاع و کانال را با جزئیات مشاهده کند. میلوگرام‌ها می‌توانند فشرده شدن عصب را در اثر فتق دیسک، رشد بیش از حد استخوان، تومورهای نخاعی و آبسه‌های ستون فقرات را نشان دهند. سی تی اسکن ممکن است به دنبال این آزمایش انجام شود. که این حالت را سی تی میلو گرام می نامند.

اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) یک آزمایش غیر تهاجمی است که از پرتو اشعه ایکس و یک کامپیوتر برای ایجاد تصاویر دو بعدی از ستون فقرات بیمار استفاده می کند. ممکن است با (ماده کنتراست) تزریق شده به جریان خون انجام شود یا بدون آن انجام شود. این تست به ویژه برای تایید اینکه کدام دیسک آسیب دیده است مفید است.

الکترومیوگرافی (EMG) و مطالعات هدایت عصبی (NCS): تست‌های EMG و NCS فعالیت الکتریکی اعصاب و عضلات بیمار  را اندازه‌گیری می‌کنند. سوزن‌های کوچک یا الکترودها در ماهیچه‌های بیمار قرار می‌گیرند و نتایج روی یک دستگاه مخصوص ثبت می‌شوند. از آنجایی که فتق دیسک باعث فشار روی ریشه عصبی می شود، عصب نمی تواند احساس و حرکت را به طور طبیعی به عضله برساند. این تست ها می توانند آسیب عصبی و ضعف عضلانی را تشخیص دهند.

عکس برداری با اشعه ایکس قسمت استخوانی مهره ها را در ستون فقرات بیمار نشان می دهد  و می تواند به پزشک نشان دهد که آیا هر یک از مهره ها  خیلی نزدیک به هم هستند یا تغییرات آرتروز، خار استخوانی یا شکستگی دارند یا خیر. تشخیص فتق دیسک تنها با عکس برداری با اشعه ایکس امکان  پذیر نیست.

چه درمان هایی برای پارگی دیسک گردن انجام می شود؟

درمان غیرجراحی طبی اولین قدم برای بهبودی است و ممکن است شامل دارو، استراحت، ماساژ، فیزیوتراپی، تمرینات خانگی، آب درمانی، مراقبت های کایروپراکتیک و مدیریت درد باشد. بیش از 95 درصد از افراد مبتلا به درد بازو به دلیل فتق دیسک در حدود شش هفته بهبود می یابند و به فعالیت عادی باز می گردند. اگر بیمار به درمان طبی  پاسخ ندهد یا علائم بیمار بدتر شود، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند.

درمان های غیر جراحی پارگی دیسک گردن

درمان های خانگی که توسط بیمار انجام می شود : در بیشتر موارد، درد ناشی از فتق دیسک ظرف چند روز بهبود می‌یابد و در عرض 4 تا 6 هفته کاملا برطرف می‌شود. درمان های خانگی که توسط بیمار انجام می شود شامل  محدود کردن فعالیت، یخ/گرما درمانی و مصرف داروهای بدون نسخه به بهبودی بیمار  کمک می کند.

دارو: پزشک ممکن است مسکن‌ها، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) و استروئیدها را تجویز کند. گاهی اوقات شل کننده های عضلانی برای اسپاسم عضلانی تجویز می شود.

داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs): مانند آسپرین، ناپروکسن (Alleve ، Naprosyn) ، ایبوپروفن (Motrin ، Nuprin ، Advil) و سلکوکسیب (Celebrex) ، دیکلو فناک نمونه‌هایی از داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی هستند که برای کاهش التهاب و تسکین درد استفاده می‌شوند.

مسکن ها مانند استامینوفن (تیلنول) می توانند درد را تسکین دهند اما اثرات ضد التهابی NSAID ها را ندارند. استفاده طولانی مدت از مسکن ها و NSAID ها ممکن است باعث زخم معده و همچنین مشکلات کلیوی و کبدی شود.

شل کننده های عضلانی، مانند متوکاربامول (روباکسین)، کاریسوپرودول (سوما) و سیکلوبنزاپرین (فلکسیریل)، تیزانیدین ، باکلوفن ممکن است برای کنترل اسپاسم عضلانی تجویز شوند.

ممکن است استروئیدها برای کاهش تورم و التهاب اعصاب تجویز شوند. آنها به صورت خوراکی با دوز کاهش یابنده  در یک دوره پنج روزه مصرف می شوند. این دارو ها تسکین تقریباً قوی درد در یک دوره 24 ساعته را دارد.

تزریق کورتن یا استروئید در گردن : این روش تحت فلوروسکوپی اشعه ایکس انجام می شود و شامل تزریق استروئیدها و یک عامل بی حس کننده به فضای اپیدورال ستون فقرات است. این دارو در کنار ناحیه دردناک برای کاهش تورم و التهاب اعصاب انجام  می شود. حدود 50 درصد از بیماران پس از تزریق اپیدورال متوجه تسکین درد می شوند، اگرچه نتایج موقتی هستند. ممکن است برای رسیدن به اثر کامل، تزریق‌های مکرر انجام شود. مدت زمان تسکین درد متفاوت است و ممکن است چندین هفته‌ طول بکشد. تزریقات همراه با فیزیوتراپی و یا برنامه ورزشی خانگی انجام می شود.

فیزیوتراپی: هدف فیزیوتراپی این است که به بیمار کمک کند هر چه زودتربه فعالیت کامل بازگردد. فیزیوتراپیست‌ها می‌توانند به بیمار روش‌های صحیح وضعیت بدنی، بلند کردن و راه رفتن را آموزش دهند و با بیمار برای تقویت و کشش عضلات گردن، شانه و بازو همکاری کنند. آنها همچنین بیمار را به کشش و افزایش انعطاف ستون فقرات و بازوها تشویق می کنند. ورزش و تمرینات تقویتی عناصر کلیدی درمان بیمارهستند و باید بخشی از ورزش های آمادگی جسمانی و انعطاف پذیری مادام العمر بیمار شوند.

درمان های مکمل : در برخی از بیماران طب سوزنی، طب فشاری، یوگا، تغییرات تغذیه/رژیم غذایی، مدیتیشن و بیوفیدبک در مدیریت درد و همچنین بهبود سلامت کلی مفید است.

درمان های جراحی پارگی دیسک گردن

وقتی علائم دیسک گردن پیشرفت کند یا با درمان طبی برطرف نشود ، جراحی مهم‌ترین گزینه است. عواملی مانند سن بیمار، مدت زمانی که مشکل ادامه داشته است، سایر مشکلات پزشکی، عمل های قبلی گردن و نتیجه مورد انتظار در برنامه ریزی جراحی در نظر گرفته می شود.

رایج ترین روش برای جراحی دیسک گردن، قدامی (جلو گردن) است. اگر برای شرایط دیگری مانند تنگی نیاز به رفع فشار داشته باشد ، روش جراحی خلفی (از پشت) هم ممکن است انجام شود.

دیسککتومی و فیوژن قدامی گردن (ACDF): جراح یک برش کوچک در جلوی گردن بیمار ایجاد می کند. ماهیچه های گردن، عروق و اعصاب به کنار زده می شوند تا مهره استخوانی و دیسک نمایان شود. بخشی از دیسک پاره شده که به عصب فشار می آورد برداشته می شود. پس از برداشتن هسته  فتق شده، فضای دیسک ممکن است با پیوند استخوان یا کیج پرشود تا پیوند استخوانی یا همجوشی که در اصطلاح پزشکی فیوژن نامیده می شود ایجاد شود . فیوژن فرآیند به هم پیوستن دو یا چند استخوان است. با گذشت زمان، مهره ها بهم می پیوندد و یک تکه استخوان جامد می سازد. صفحات و پیچ های فلزی ممکن است برای ایجاد پایداری در حین همجوشی یا فیوژن ممکن است  بکار روند و احتمالاً سرعت همجوشی یا فیوژن را بیشترمی کنند.

استفاده از  دیسک مصنوعی: در طول دیسککتومی قدامی، ممکن است دیسک مصنوعی کار گذاشته شود.این نوع دیسک مصنوعی دو صفحه تیتانیوم متحرک است که بر روی تکه ای پلاستیک حرکت میکند و حرکت طبیعی دیسک را تقلید می کند، در فضای دیسک برداشته شده وارد می شود. یک دیسک مصنوعی حرکت را حفظ می کند، در حالی که همجوشی یا فیوژن را حذف می کند. دیسک های مصنوعی از فلز و پلاستیک ساخته شده اند و شبیه ایمپلنت های مفصل ران و زانو هستند. نتایج دیسک مصنوعی در مقایسه با ACDF (استاندارد طلایی) مشابه است، اما دیسک مصنوعی باعث حفظ حرکت می شود و شاید از بیماری سطح مجاورجلوگیری کند.

دیسککتومی میکروآندوسکوپی کم تهاجمی: در این روش جراح یک برش کوچک در پشت گردن ایجاد می کند. لوله های کوچکی به نام  دیلاتاتپر یا گشادکننده با افزایش قطر برای بزرگ کردن تونل به مهره استفاده می شود. بخشی از استخوان برداشته می شود تا ریشه عصب و دیسک نمایان شود. جراح از آندوسکوپ یا میکروسکوپ برای برداشتن دیسک پاره شده استفاده می کند. این تکنیک نسبت به دیسککتومی سنتی آسیب کمتری به عضله وارد می کند.

دیسککتومی گردنی خلفی: جراح یک برش ۲ تا ۵ سانتی متری در پشت گردن بیمار ایجاد می کند. برای رسیدن به دیسک آسیب دیده، ماهیچه های ستون فقرات جدا می شوند و به کناری منتقل می شوند تا مهره های استخوانی نمایان شود. بخشی از قوس استخوانی برداشته می شود تا به ریشه عصب و فضای دیسک برسد. بخشی از دیسک پاره شده که عصب نخاعی را فشرده می کند به دقت برداشته می شود. سوراخ هایی که ریشه های عصبی از طریق آن از ستون فقرات خارج می شوند، معمولاً برای جلوگیری از فشرده شدن ریشه عصبی  در آینده بزرگ می شوند. این عمل را فورامینوتومی می نامند.

جلوگیری از عود دیسک گردن:

• تکنیک های مناسب بلند کردن اجسام
• وضعیت مناسب در هنگام نشستن، ایستادن، حرکت و خوابیدن
• برنامه ورزشی مناسب برای تقویت عضلات گردن و جلوگیری از آسیب مجدد
• بکار بردن اصول  ارگونومیک درمحل کار
• وزن سالم و توده بدنی بدون چربی
• نگرش مثبت و مدیریت استرس
• عدم کشیدن سیگار

علائم خطرناک دیسک گردن

پارگی دیسک گردن در صورتی که علائم عصبی مانند ضعف درعضلات دست‌ها یا پاها و یا اختلال تعادل و یا اختلالات ادراری و مدفوعی ایجاد کند ، لازم است که بیمار سریعا به پزشک مراجعه نمایند زیرا می تواند این وضیعت خطرناک باشد.حتی با عمل جراحی قابل برگشت نباشد بنابراین علائمی که ذکر شد جز علائم خطرناک پارگی دیسک گردن می‌باشد.

آیا دیسک گردن پاره ترمیم می‌شود؟

بله ، دیسک گردن اگر زیاد بیرون نزده باشد می‌تواند ترمیم شود. مدت زمانی که طول می‌کشد تا پارگی دیسک گردن ترمیم شود معمولاً ۶ هفته است. در این حالت دفاع بدن و قدرت شفابخشی بدن شروع به بهبود و ترمیم دیسک پاره شده می‌کنند. در صورتی که بیمار علائم عصبی نداشته باشد ، پزشکان معمولاً ۶ هفته به بیمار فرصت می‌دهند ، در صورتی که خوب نشود ، برای او عمل جراحی را پیشنهاد می‌کنند. البته در صورتی که بیمار علائم عصبی داشته باشد نیاز به صبر کردن نیست و صلاح است که در اولین فرصت مورد عمل جراحی قرار گیرد.

دیسک گردن مهره ۵ و ۶ 

پنجم و ششم بر روی ریشه عصبی ششم فشارمی‌آورد و باعث درد در مسیر جلوی بازو و قسمت خارجی ساعد می‌شود و ممکن است انگشت شست بیمار احساس گزگز خواب رفتگی و سر شدن کند.دیسک پنجم و ششم شایع‌ترین محلی است که دیسک گردن پاره می‌شود.

 آیا عمل دیسک گردن خطرناک است؟

خطرات وعوارض عمل جراحی دیسک پاره شده کم است و معمولاً زیر ۱۰ درصد است. تقریباً ۹۰ درصد از بیماران از عمل جراحی سود می‌برند. بنابراین نمی‌توان گفت که عمل جراحی دیسک خطر زیادی دارد. بلکه خطرات آن در حد عمل‌های استاندارد ستون فقرات می‌باشد.

دلایل دیسک گردن چیست؟

بهتراست بگوییم دلایل ایجاد پارگی دیسک گردن چیست؟ مهم‌ترین علت پارگی دیسک گردن معمولاً علل ژنتیکی است. یعنی در عده‌ای از افراد جامعه جنس ستون فقرات و جنس دیسک‌های آنها خوب نیست و این‌ها مستعد پاره شدن دیسک هستند. شیوه زندگی و شیوه کارکردن نیز مهم است. کسانی که ورزش نمی‌کنند ، کسانی که افزایش وزن دارند و کسانی که سیگارمی‌کشند مستعد پارگی دیسک هستند. همینطور افرادی که کارهای سنگین انجام می‌دهند یا در حین حرکات ورزشی و یا حرکاتی که در هنگام کار انجام می‌دهند دچار میکروتروماها یعنی ضربه‌های کوچکی در گردن می‌شوند که به مرور زمان این‌ها با هم جمع می‌شوند و باعث پارگی دیسک می‌شود.امروزه استفاده از موبایل و استفاده از کامپیوتر موجب مستعد شدن افراد به پیدایش بیماری دیسک و یا پارگی دیسک گردن می‌شود. زیرا این افراد مدت‌ها گردن خود را در یک وضعیت ثابت نگه می‌دارند و مخصوصاً اگر گردن خود را به پایین خم کنند دیسک مستعد  پاره شدن می‌شود زیرا فشار داخل دیسک بالا می‌رود. 

 خطرات دیسک گردن چیست؟

خطرات دیسک گردن در صورتی که درمان نشود قابل ملاحظه است. زیرا مدت‌ها بیمار نمی‌تواند کارهای خود را انجام دهد و تمرکز حواس داشته باشد و تعداد قابل توجهی از این افراد از محل کار غیبت دارند. و مهمتر از آن اینکه پارگی دیسک گردن می‌تواند علائم عصبی از قبیل لاغر شدن عضلات و ضعیف شدن اندام‌های فوقانی شود. 

هزینه عمل دیسک گردن چه قدر است؟

هزینه عمل جراحی دیسک گردن در کشورهای مختلف متفاوت است و معمولاً ۱۰۰ واحد جراحی است و همراه با هزینه بستری شدن به مدت ۳ یا ۴ روز و هزینه‌های جانبی اتاق عمل و تهیه وسایل مانند کیج و غیره می‌باشد.

علائم گردن درد خطرناک چیست؟

گردن دردهایی که بیش از ۲۴ ساعت طول می‌کشند و یا همراه با گزگز و خواب رفتن و یا ضعیف شدن عضله‌ها می باشند ، گردن دردهای خطرناک هستند و صلاح است که در اولین فرصت توسط پزشک معاینه و درمان شوند.

تغذیه بعد از جراحی دیسک گردن 

تغذیه پس از عمل جراحی پارگی دیسک یکی از مسائل مهم در بهبود بیماری می باشد. زیرا زخم در حال جوش خوردن نیاز به مواد غذایی و ویتامین‌ها و همینطور کلسیم دارد. در جراحی پارگی دیسک گردن معمولاً عمل فیوژن هم انجام می‌شود بنابراین برای جوش خوردن زخم ، ویتامین C و برای جوش خوردن استخوان ویتامین D و کلسیم ضروری است.

تحقیقات و آینده

برای درمان پارگی دیسک گردن مطالعات تحقیقاتی در جریان است که درآن ها درمان‌های جدید داروها، وسایل تشخیصی، و سایرایده های درمانی بر روی افراد آزمایش می‌شوند تا ببینند آیا آنها بی‌خطر و مؤثر هستند یا خیر. تحقیقات همیشه برای بهبود استاندارد مراقبت های پزشکی انجام می شود.