درد دیسک کمر بستگی به دیسک پاره شده دارد. اصولا پارگی دیسک بین مهر های اول تا پنجم دیسک کمر اتفاق می افتد.
درد دیسک کمر به کجا می زند؟
همانطور که می دانیم در کمر انسان ۵ مهره وجود دارد و بین هر کدام از این مهره ها یک دیسک وجود دارد. محلی که درد دیسک انتشار پیدا می کند در واقع بسته به محلی دارد که دیسک پاره می شود.
1- پارگی دیسک بین مهره پنجم و لگن را پارگی دیسک L5-S1 می گویند. در این حالت ریشه عصبی اول لگنی که S1 نامیده میشود تحت فشار قرار می‌گیرد. در پارگی این دیسک ، درد در مسیر سیاتیک است ، یعنی درد از کمر به داخل لگن و باسن و سپس از آنجا به پشت ران و پشت ساق پا تیر می کشد و در بعضی از مواقع فرد احساس گزگز و خواب رفتگی در انگشت کوچک پا و یا کف پا می کند.
2- پارگی دیسک بین مهره چهارم و پنجم که پارگی یا فتق دیسک L4-L5 نامیده می شود، در این حالت از ریشه عصبی پنجم کمری که L5 نامیده میشود ، تحت فشار قرار می‌گیرد. در فتق دیسک بین مهره ای باز هم درد در مسیر سیاتیک است ولی انتشار درد کمی مسیر متفاوتی دارد، یعنی درد از داخل کمر به داخل لگن به قسمت خارجی ساق پا و قسمت خارجی ران تیر می کشد. در فتق دیسک بین مهره چهارم و پنجم گاهی فرد احساس درد در پاشنه پا می کند و معمولا اینگونه افراد گزگز و خواب رفتگی و سوزش در شست پا دارند.
3- پارگی دیسک بین مهره سوم و چهارم که فتق دیسک L3-L4 نامیده میشود، ریشه عصبی چهارم کمری تحت فشار قرار می گیرد. این گونه افراد دچار احساس سوزش و درد در قسمت جلو ران و قسمت خارجی ساق پا می شوند. گاهی این گونه افراد احساس ضعف در بالا رفتن از پله ها می کند.
4- پارگی فتق بین مهره دوم و سوم که فتق L2-L3 نامیده میشود ریشه عصبی سوم تحت فشار قرار می‌گیرد و در این گونه افراد احساس سوزش و درد در قسمت جلویی را ندارند در مسیر از روی عضله چهار سر ران که به زانو تیر می کشد. اینگونه افراد گاه با درد زانو مراجعه می‌کنند و احساس سوزش و خواب رفتگی نیز در قسمت جلو ران دارند.
5- دیسک و پارگی دیسک بین مهره ای یک و دوم که فتق دیسک L1-L2 نامیده میشود ، ریشه عصبی تحت دوم کمری یا L2 تحت فشار قرار می گیرد و فرد احساس درد در کشاله ران دارد و گاهی درد این گونه افراد با بیماری های مفصل ران اشتباه میشوند.
۵ نکته در مورد درمان سریع درد دیسک کمر
فتق دیسک کمر ممکن است دردی ایجاد کند که به صورت تیز ، سوزش یا درد تیر کشنده از کمر ، به پشت باسن و پشت ساق پایین پا (سیاتیک) احساس شود. تسکین درد برای در افراد مختلف متفاوت به نظر می رسد و ممکن است آزمایش و خطا انجام شود تا ببینند کدام دارو و یا روش سودمند تر است.
۱- گرما و سرما درمانی می تواند به کاهش تنش و درد عضلات کمک کند.
استفاده از گرما و / یا سرما درمانی در ناحیه کمر می تواند تنش عضلانی را که معمولاً با دیسک فتق کمر وجود دارد ، کاهش دهد. گرما باعث شل شدن عضلات وکم شدن اسپاسم عضلانی می شود ، جریان خون را افزایش می دهد و خاصیت ارتجاعی بافت همبند را بهبود می بخشد. سرما باعث کاهش دمای بافت می شود که اثر ضد درد و ضد التهابی ایجاد می کند ، بنابراین درد را کاهش می دهد.
صبح ها یا قبل از انجام حرکات کششی یا ورزشی با کیف آبگرم کمر خود را گرم کنید تا تنش عضلانی کاهش یابد.
به نحوه اعمال حرارت درمانی مراجعه کنید
سعی کنید به طور متناوب در طول روز یک پد گرم کننده یا کمپرس گرم بر روی کمرتان قرار دهید. (اطمینان حاصل کنید که از یک بافر فیزیکی مانند حوله برای جلوگیری از آسیب های حرارتی استفاده کنید.)
برای تسکین درد می توان از یک روش مشابه با بسته سرد بعد از کشش ، ورزش یا ماساژ استفاده کرد ( اطمینان حاصل کنید که از یک بافر فیزیکی مانند حوله برای جلوگیری از آسیب های حرارتی استفاده کنید. )
۲- فعالیت بدنی متوسط باعث آزاد شدن اندورفین می شود.
اگر فتق دیسک کمر دارید ، فعال ماندن می تواند تسکین دهنده درد باشد. هنگام ورزش بدن اندورفین ترشح می کند ، که به طور طبیعی می تواند روحیه شما را بهبود بخشد و درک درد را کاهش دهد.
اکثر افراد مبتلا به فتق دیسک کمر قادر به تحمل فعالیت های کم مانند:
قدم زدن عادی در محیط یا روی تردمیل
دوچرخه سواری با دوچرخه ثابت هستند
اگر درد شما شدیدتر است ، می توانید یک فعالیت و ورزش در آب مانند آب درمانی را امتحان کنید. ورزش های داخل آب معمولاً توصیه می شوند زیرا خاصیت شناوری در آب ، نیروی جاذبه را کم می کند و تحمل بار روی دیسکهای نخاعی شما را کاهش می دهد. پزشک شما ممکن است یک برنامه درمانی فیزیکی ویژه آب یا شنا را به شما پیشنهاد دهد.
۳- خوابیدن در وضعیت های خاص به تسکین درد فتق دیسک کمک می کند:
درد ناشی از فتق دیسک کمر می تواند در طول شب بدتر شود. ممکن است خوابیدن در موقعیتی که فشار ستون فقرات را برطرف می کند راحت تر باشد. چند گزینه خوب عبارتند از:
الف - برای کاهش تنش در ناحیه کمر از بالش زیر زانو استفاده کنید.
ب- دراز بکشید و یک بالش بین دو زانو قرار دهید تا ستون فقرات صاف و لگن متعادل باشد
موقعیت خواب و محل قرارگیری بالش شما احتمالاً با توجه به محل فتق دیسک تعیین می شود. چند بالش و موقعیت مختلف را امتحان کنید تا ببینید چه چیزی برای شما بهتر است.
۴- روش مک کنزی می تواند به تغییر درد سیاتیک کمک کند.
روش مک کنزی یکی از انواع فیزیوتراپی است که شامل رویکرد خاصی برای ورزش است. برای درد فتق دیسک کمر، هدف این است که درد را از پای خود (سیاتیک) دور کنید و آن را بیشتر در قسمت پایین کمر متمرکز کنید. علائم خاص شما معمولاً مشخص می کند که پزشک کدام روش مک کنزی را به شما پیشنهاد کند.
بعد از اینکه درد پای شما کم شد ، این روش معمولاً با توانبخشی طولانی مدت ادامه می یابد تا کمر و سایر گروه های اصلی عضلانی شما تقویت شود. حتی پس از اینکه درد فتق دیسک کمر فروکش کرد ، باید یک برنامه تقویت و کشش کمر را ادامه داد تا خطر بازگشت درد کمر کاهش یابد.
۵- آزادسازی مایوفاشیال ( عضلانی ) و / یا ماساژ ممکن است به کاهش درد کمک کند.
اگرچه درد میوفاشیال ممکن است منبع اصلی درد کمر نباشد ، اما ممکن است منبعی ثانویه از درد باشد که ازفتق دیسک کمر و همچنین ساختارهای دیگر موجود در کمر مانند مفاصل کمر که اصطلاحا فاست نامیده می شود ، ناشی شود. آزاد سازی گره های مایوفاشیال نوعی از درمان دستی است که نشان داده شده است برای بهبود کمردرد موثر است. در حالی که آموزش فیزیکی و آزادسازی میوفاشیال معمولا در فیزیوتراپی انجام می شود ، روشهایی وجود دارد که در این میان می توان در خانه انجام داد.
برای فشار بر نقاط حساس / محرک در ناحیه کمر از یک توپ کوچک یا ماساژور مخصوص استفاده کنید.
پس از مشخص شدن نقطه حساس یا نقطه ماشه ای که به زبان انگلیسی نقطه تریگر نامیده می شود، یعنی با فشار و این نقطه مانند اینکه درد شلیک می شود ، روی نقطه تریگر با انگشت به مدت یک تا دو دقیقه فشار دهید تا عضله آزاد شود..این مراحل را برای چندین نقطه ماشه در ناحیه کمر تکرار کنید.
این تکنیک فشار ممکن است در ابتدا عضلات ملتهب را بدتر کند. به همین جهت توصیه می شود پس از آزادسازی مایوفاشیال برای کاهش درد از سرما درمانی و یخ استفاده کنید.
بهترین مسکن برای درد دیسک کمر
دیسک های پاره شده اغلب ریشه های عصبی مجاور خود را فشرده می کنند و باعث درد و تورم در اطراف ریشه عصبی می شوند. شدت علائم شما مشخص می کند که به چه داروهایی احتیاج دارید و گزینه های متنوعی وجود دارد.اما توجه به این نکته مهم است گرچه دراکثر افراد باعث بهبود درد میشود اما باید توجه داشت که داروها فتق دیسک شما را درمان نمی کنند.آنها ممکن است درد مربوط به فتق دیسک را تسکین دهند.همانند سایر داروها ، ابتدا باید با پزشک خود مشورت کنید. شما معمولاً ابتدا از داروهای بدون نسخه استفاده می کنید و در صورت لزوم به سمت داروهای تجویز شده پیش می روید.اگر هنوز به تسکین نیاز دارید ، اغلب پزشکان با تزریقات ستون فقرات داروهای قوی را مستقیماً به منبع درد شما یعنی اطراف ریشه عصبی وارد می کنند.
داروهای بدون نسخه برای دیسک های فتق شده بکار می روند شامل :
۱- استامینوفن: استامینوفن ، مانند تایلنول ، یک یک مسکن عالی و بدون عارضه است و در اطفال و در زنان شیرده مناسبترین داروست. ولی چون به طورعام دردسترس مردم قرار دارد ، معمولاً اکثر افراد دوست ندارند که این داروی مفید را مصرف کنند. با این حال ، این دارو برای همه مناسب نیست. در حالی که استامینوفن مسکن خوبی است ، اما التهاب شما را کمتر کاهش می دهد. به عبارت دیگر استامینوفن بهترین مسکن اما با کمترین خاصیت ضد التهابی است.
۲- داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی که توسط پزشک تجویز میشود شامل (NSAIDs): NSAID ها درد را تسکین می دهند و التهاب را کاهش می دهند ، این تفاوت آنها با استامینوفن است. نمونه هایی از NSAIDs شامل آسپرین ، ایبوپروفن (به عنوان مثال ، Advil) یا ناپروکسن (به عنوان مثال ، Aleve) است. بعضی از NSAID ها برای کسانی که سابقه حمله قلبی یا زخم معده دارند مناسب نیست.
۳- شل کننده های عضلانی: اسپاسم عضلات ستون فقرات اغلب با فتق دیسک همراه است. در چنین مواردی ، یک شل کننده عضله ممکن است باعث تسکین شود.
۴- استروئیدهای خوراکی: استروئیدهای خوراکی (کورتیکواستروئیدها نیز نامیده می شوند) ممکن است در کاهش تورم موثر باشند. این داروها برای استفاده کوتاه مدت تجویز می شوند.عوارض جانبی متعدد با استفاده طولانی مدت از استروئید همراه است.
۵- اوپیوئیدها (مخدرها): داروهای ضد مخدر به کاهش درد حاد یا درد شدید کمک می کنند و فقط در صورت شدت درد با احتیاط تجویز می شوند. توجه داشته باشید که بسیاری از بیماران بتدریج به مواد افیونی عادت می کنند و برای تسکین به دوزهای بالاتر نیاز دارند. این داروهای ضد درد همچنین می توانند اعتیاد آور باشند ، بنابراین فقط با نظارت دقیق از آنها استفاده کنید.
۶- داروهای ضد افسردگی: داروهای ضد افسردگی مانع از رسیدن پیام های درد به مغز شما می شوند و اثرات اندورفین را که اساساً مسکن های طبیعی بدن شما هستند ، افزایش می دهند. یکی دیگر از مزایای داروهای ضد افسردگی ها این است که به شما کمک می کند خواب بهتری داشته باشید.
۷- تزریق ستون فقرات برای دیسک های فتق شده
تزریق استروئید اپیدورال: یکی از راه های خوب تسکین درد در مواردی که فتق دیسک به درمان های عادی جواب نمی دهد، تزریق استروئید اپیدورال (یا فضای دور ریشه های عصبی ) کورتیکواستروئیدها یا کورتون ها است. این داروها عوامل ضدالتهابی قوی هستند و به سرعت درد ناشی از ریشه های عصبی فشرده را تسکین می دهند. با تزریق در فضای اپیدورال ، داروها می توانند با دوز کم درد بیمار را به طور قابل توجهی کم کنند. زیرا دارو مستقیماً در اطراف ریشه عصبی تزریق شده است. در حالی که داروهای خوراکی باید ابتدا وارد روده شده و سپس وارد کبد شده و توسط کبد بر روی آنها واکنش هایی صورت بگیرد و سپس وارد خون شده و قسمت کمی از دارو در واقع به محل درد می رسد. در حالی که در تزریق های اپیدورال، دارو مستقیماً در محل ضایعه تزریق میشود و نیاز به پیمودن راه طولانی برای رسیدن به گیرنده های درد ندارد. علاوه بر این با یک بار تزریق معمولاً چندین روز درد بیمار کاهش پیدا می کند. در طول یک سال معمولاً بیش از 3 تزریق اپیدورال انجام نمی شود.
توجه داشته باشید که مصرف هرگونه دارو باید با نظر پزشک انجام شود و اغلب خودت پزشک بهترین دارو را برای شما پیشنهاد می کند توصیه میشود از مصرف خودسرانه دارو پرهیز کنید.
علاوه بر دارو گنجاندن فیزیوتراپی و ورزش در درمان بهترین نتیجه را خواهد داشت.