در واقع درمان قطعی دیسک کمر وجود ندارد. درمان دیسک کمر مانند تمام راه حل هایی که در دنیا برای مسائل گوناگون وجود دارد " نسبی" است. ولی می توان گفت که پیشرفت های خوبی در درمان دیسک کمر تاکنون حاصل شده است.
آیا درمان جراحی قطعی برای دیسک وجود دارد ؟
درمان قطعی دیسک کمر
آیا درمان قطعی برای دیسک کمر وجود دارد؟
در واقع درمان قطعی دیسک کمر وجود ندارد. درمان دیسک کمر مانند تمام راه حل هایی که در دنیا برای مسائل گوناگون وجود دارد " نسبی" است. ولی می توان گفت که پیشرفت های خوبی در درمان دیسک کمر تاکنون حاصل شده است.
چند درصد بیماران مبتلا به دیسک نیاز به عمل جراحی پیدا می کند و نتایج آن چیست ؟
به طوری که امروزه در حدود ۸۰% از کمردردها با درمانهای غیر جراحی خوب می شود. در ۲۰ درصد مواردی که بیماران نیاز به جراحی پیدا می کند ، ۸۰ درصد اینگونه بیماران هم پس از جراحی خوب می شوند. بنابراین درصد کمی از بیمارانی که کمردرد و دیسک کمر دارند ، خوب نمی شود.
سالانه چند نفر به سیاتیک مبتلا می شود؟
چند درصد بیماران مبتلا به دیسک کمر نیاز به عمل جراحی پیدا می‌کنند؟
چند درصد بیماران مبتلا به دیسک کمر در عرض شش هفته به طور نسبی بهبود پیدا می‌کنند؟
اشعه لیزر چگونه بر روی دیسک اثر می کند؟
اگر یک میلی لیتر حجم دیسک را کم کنیم فشار داخل دیسک چقدر میشود؟
لیزر چه اثری بر روی مولکول های داخل هسته ای دیسک دارد؟
لیزر فشار داخل دیسک را تا چه حد می تواند کم کند؟
عمل لیزر در چند درصد بیماران موفقیت آمیز است؟
چند درصد بیماران پس از انجام عمل جراحی لیزری نیاز به عمل مجدد خواهند داشت؟
شایع ترین عارضه پس از عمل جراحی دیسک با لیزر چیست؟
انواع التهاب دیسک یا دیسکیت چیست؟
میزان بروز دیسکیت ( عفونت یا التهاب دیسک ) پس از عمل جراحی چقدر است؟
چرا لیزر به صورت پیوسته وارد بدن نمی شود و به طور منقطع از آن استفاده می کنند؟
بهترین راه جلوگیری از دیسکیت چیست؟
خوب شدن بیماری دیسک به چه عواملی بستگی دارد؟
خوب شدن و خوب نشدن دیسک کمر بستگی به فاکتورهای زیادی دارد که شامل :
۱- میزان طول کشیدن علائم دیسک
دیسک معمولا یک دوران طلایی دارد اگر در آن دوران بیمار عمل شود معمولاً نتیجه خوبی از عمل می گیرد. وقتی که از آن زمان طلایی بگذرد ، نتیجه عمل جراحی پایین می آید.
توصیه می شود که از زمانی که علائم دیسک کمر شروع میشود تا زمانی که درمان های جراحی انجام می شود بیش از یک تا دو ماه بیشتر فاصله نباشد. قاعدتا مزمن شدن بیماری دیسک کمری درصد موفقیت آن را کم می کند.
۲- میزان پیشرفته بودن بیماری دیسک کمر
بیماری و پارگی دیسک کمر مانند هر بیماری دیگر می تواند به صورت خفیف ، متوسط و شدید باشد. قاعدتاً هرچه میزان خرابی دیسک کمر بیشتر باشد درمان قطعی آن مشکل تر است.
۳- تعداد دیسک های کمری پاره هستند
قاعدتاً وقتی یک نفر فقط یک دیسک کمری پاره داشته باشد ، درمان او می تواند قطعی تر از فردی باشد که چندین دیسک کمری پاره داشته باشد.
۴- گرفتاری ساختمانهای دیگر ستون فقرات مانند مفاصل ستون فقرات و یا تنگی کانال نخاعی
همانطور که قبلا شرح داده شده است، در پشت ستون فقرات دو مفصل وجود دارد که فاست نامیده می شود. گرفتاری فاست ها و یا تنگی سوراخی که عصب از داخل کانال نخاعی خارج می شود که در اصطلاح عمومی تنگی کانال نخاعی نامیده می شود ، نتیجه عمل جراحی را کم می کند. به عبارت دیگر افرادی که علاوه بر پارگی دیسک تنگی کانال نخاعی و یا بیماری فاست دارند ، درمان جراحی آنها کمتر از افرادی که بیماریهای فوق را ندارند موفقیت آمیز است.
۵- بیماری های زمینه ای که اعصاب و استخوانها را گرفتار می کنند مثلاً کسانی که بیماری های دیابت یا چاقی دارند و یا بیماری های روماتیسمی مانند آرتریت روماتویید دارند ، احتمال درمان قطعی است کمتر می شود.
درمان دیسک کمر با ورزش
درمان قطعی دیسک کمر با ورزش
تقریبا می توان گفت که در درمان قطعی برای دیسک وجود ندارد. به طور کلی درمان‌هایی که وجود دارد درمانهای نسبی است. ولی در پنجاه سال اخیر علمی در درمان بیماریهای دیسک به وجود آمده است که آن را بازتوانی Rehabilitation می نامند.
این دانش بازتوانی یا Rehabilitation بر مبنای حرکات ورزشی بیان شده است. استدلالی که در این دانش وجود دارد این است که:
۱- فردی که دچار بیماری پارگی دیسک کمر می شود عملاً ستون فقرات او از میزان بودن (Adjustment) خارج می شود. بنابراین ما باید ستون فقرات را با حرکات ورزشی دوباره میزان Adjust کنیم و نیروهایی که به ستون فقرات وارد می شوند را مانند فرد سالم به سراسر ستون مهره ها پخش کنیم.
۲- سعی کنیم با حرکات ورزشی مخصوصی دیسک پاره شده یعنی هسته ای که از شکاف حلقه دیسک بیرون زده را به جای اولیه خود یعنی وسط دیسک باز گردانیم.
۳- سعی کنیم با حرکات ورزشی مخصوصی فشار داخل دیسک را کم کنیم تا دیسک بتواند التیام پیدا کند.
۴- عضلات را به اندازه کافی قوی کنیم که فرد بتواند به شغل اولیه خود برگردد.
بازتوانی و نوتوانی ستون فقرات شامل چهار مرحله است:
مرحله یا فاز ۱ که در مرحله حاد بیماری است که در این مرحله حرکات غیر چرخشی و غیر خم شدن به جلو انجام می‌گیرد.
در فاز۲ یا مرحله ۲ مرحله ترمیم ( Repair ) است ، حرکات خم شدن به جلو و چرخش انجام می گردد.
در فاز ۳ یا مرحله بازسازی علاوه بر حرکات چرخشی تقویت عضلانی انجام می گیرد.
در فاز ۴ فرد برای بازگشت به شغل اصلی خود آماده می شود.
پارگی دیسک کمر و ناپایداری ستون فقرات
پایداری ( یعنی عدم وجود لقی ) ستون فقرات بر مبنای مدلی است که توسط آقای پنجابی بر روی ستون فقرات تعدادی از اجساد انجام گرفته است. طبق تئوری آقای پنجابی برای اینکه
۱- فردی کار خود را بدون درد انجام دهد.
۲- ستون فقرات خود را در محدوده نرمال Normal Range حرکت دهد.
۳- بتواند کار کند و اجسام را بلند و جابجا کند.
۴- به نخاع و ریشه های عصبی صدمه ای وارد نکند، باید ستون مهره ها ثابت Stable داشته باشد.
بر طبق تئوری آقای پنجابی ستون مهره ها هم در حالت استراحت و هم در حالت حرکت و بلند کردن و جابجایی اجسام باید پایدار Stable باشد و حرکات اضافی و لقی نداشته باشد۰ پایداری ستون فقرات به دو طریق برقرار می شود:
۱- پایداری غیرفعال یعنی پایداری که فرد در ایجاد آن دخالتی ندارد و ناخودآگاه انجام می شود. پایداری غیر فعال توسط لیگامان ها انجام می شود.
۲- پایداری فعال ستون فقرات که توسط سیستم عضلات و تاندون ها انجام می گیرد و عملا فرد در تقویت آن نقش دارد .
۳- هماهنگی و تنظیم سیستم پایداری فعال ستون فقرات که توسط سیستم عصبی انجام می گیرد. به عبارت دیگر در هر لحظه اطلاعات پایدار بودن Stability ستون مهره ها به مغز و نخاع می‌رسد و هر لحظه مغز و نخاع به عضله ها دستور می دهند که چه مقدار منقبض شوند تا پایداری ستون مهره ها برقرار بماند.
مطالعاتی که توسط آقای Zhao انجام گرفت نشان داد که با فرسودگی یا دژنراسیون دیسک کمری و از دست دادن آب دیسک در واقع پایداری ستون مهره ها مختل می شود. بر اساس همین تئوری حرکات ورزشی و حرکات بازتوانی Rehabilitation ستون مهره ها می تواند نا پایداری ستون مهره ها را اصلاح کرده و آنها را دو باره پایدار نماید.
اثرات ورزش بر ترمیم دیسک پاره شده
چندین مطالعه در مدل های حیوانی انجام گرفته و نشان داده شده است که ورزش هم برای اصلاح نسوج صدمه خورده از جمله پارگی دیسک و هم برای نگهداری ستون مهره ها و لیگامان ها لازم است.
اصولاً ترمیم دیسک یک پروسه بسیار کند و آرام است. زیرا هم تعداد سلول های زایا و تولید کننده کلاژن در داخل دیسک بسیار کم است و هم اینکه دیسک رگهای خون رسان ندارد. بنابراین تغذیه دیسک خوب نیست. به همین جهت با مدل‌های ریاضی حدس می زنند که برای اینکه شبکه کلاژن در داخل دیسک بتوانند ترمیم شود صد سال وقت لازم است.
از طرفی است حرکت دادن ستون فقرات مانند خم و راست شدن بدن، مخصوصاً چرخیدن ستون مهره ها باعث می شود که مقدار بیشتری مواد غذایی به داخل دیسک انتشار پیدا کند و به همین جهت است که حرکات ورزشی می توانند در ترمیم دیسک کمک کنند.
گوئرینگ Guehring و همکارانش به تازگی نشان داده اند که دور کردن دو مهره و اتساع دیسک Distraction باعث هیدراسیون مجدد دیسک می شود ، بنابراین ژن ماتریکس خارج سلولی را تحریک می کند و تعداد سلول های پروتئین ساز در خرگوش ها را افزایش می دهد. ماتریکس خارج سلولی و کلاژن نوع ۲ عناصر اساسی برای سالم ماندن و homeostasis دیسک هستند. فشرده شدن بیش از حد دیسک می تواند منجر به کاهش ساخت پروتئوگلیکان شود در حالی که فشرده شدن متوسط دیسک و افزایش فشار هیدرواستاتیک داخل آن در سالم ماندن دیسک موثر است.
شش هفته پس از درمان دیسک ، حلقه دیسک قادر به مقاومت در برابر افزایش فشار هیدرواستاتیک داخل هسته دیسک می باشد بدون اینکه دوباره پاره شود.
دلیل اینکه لایه های خارجی حلقه دیسک بهتر از لایه های داخلی آن جوش می خورند این است که ساختمان لایه های خارجی حلقه دیسک ، شبیه کلاژن داخل تاندون ها و رباط ها است.
همانطور که قبلاً اشاره شد ، حلقه دیسک از ۳۲ لایه درست شده است که هر لایه به صورت ۶۰ درجه نسبت به افق قرار گرفته است. در واقع هر لایه درجه مخالف لایه بعدی قرار دارد. بنابراین وقتی ستون فقرات در حول محور y میچرخد ، نیمی از الیاف حلقه دیسک محکم می شوند و فشار بیشتری را تحمل می کنند در حالی نیمه دیگر حلقه دیسک شل تر هستند و فشار کمتری را تحمل می کنند.
توانبخشی برای پارگی دیسک کمر
انواع متعددی از توانبخشی برای پارگی دیسک کمر وجود دارد که عبارتند از: دست درمانی ( مشت و مال ) Manual therapy ، درمان بیماریهای همراه دیسک کمر مانند بیماریهای لگن ، تقویت عضلات لگن و عضلات باسن یا گلوتئال ، تقویت عضلات شکم.
دست درمانی ( مشت و مال )
دست درمانی ( مشت و مال ) Manual therapy :
دست درمانی ، شامل دستکاری در بافت نرم ستون مهره ها از جمله درمان گره های عضلانی می باشد. مطالعاتی وجود دارد که نشان می‌دهد دستکاری ستون مهره ها، میتواند در بهبود بیماری پارگی دیسک کمر موثر باشد. دستکاری ستون فقرات هم در ناحیه درگیر و هم در بالا و پایین آن موثر است.