توصیه میشود افراد مبتلا به بیماری دیسک حتماً به پزشک مراجعه کنند و دستورات او را انجام دهند ولی در عین حال میتوان در خانه کارهایی کرد که علاوه بر دستورات پزشکی به بهبود درد کمک کند. اساس درمان دیسک در منزل بر مبنای دو چیز است:a باعث تشدید درد در افراد مبتلا به دیسک کمر میشود. به‌طور خاص، نشستن طولانی‌مدت در موقعیت ثابت، به ویژه اگر پشت خم شده باشد، میتواند فشار روی دیسک‌ها را افزایش داده و درد را بیشتر کند. همچنین، حرکات ناگهانی مانند خم شدن به جلو یا بلند کردن اجسام سنگین نیز میتواند باعث بدتر شدن علائم شود.
درمان دیسک کمر در منزل با استراحت کردن
در زمان استراحت نکته ای که بسیار مهم است این است که بیمار مدت طولانی در یک پوزیشن یا حالت قرار نگیرد . بهتر است در زمان استراحت، بیمار که دیسک دارد روی سطح سفت بخوابد و بهترین حالتی که باید قرار بگیرد به پهلو یعنی به صورت جنینی است.
در صورتی که بیمار بخواهد به صورت طاق باز بخوابد یک بالش کوچک زیر زانوهای خود قرار دهد تا کمر کاملا به تشک روی تخت بچسبد.
توصیه می شود تشک تخت سفت باشد. تشک‌هایی که نرم هستند برای این کار توصیه نمیشود.
افرادی که به پشت می خوابند می توانند یک بالش کوچک در گودی کمر قرار دهند و همینطور توصیه میشود که یک بالش در زیر زانوهای بیمار قرار گیرد.
استراحت کردن در منزل در درمان دیسک کمر موثر است و درد بیمار را کاهش میدهد.
- پیاده‌روی : استراحت طولانی مدت باعث لاغر شدن عضلات نگهدارنده ستون فقرات میشوند بنابراین توصیه میشود که بیمار در اولین فرصتی که بتواند راه برود و مقداری پیاده‌روی نماید . مسافتی که بیمار طی میکند معمولاً توسط بدن وی مشخص میشود یعنی به محض شروع درد باید پیاده‌روی را قطع کند و به حالت استراحت برگردد. توصیه میشود بیماری که مبتلا به دیسک کمر است پیاده‌روی را در سطوح صاف انجام دهد و از سطوح شیبدار و پله پرهیز نماید ولاً بیش از نیم ساعت پیاده‌روی توصیه نمیشود.
- مصرف داروهای ضد التهاب : امروز در اکثر کشورهای دنیا مانند آمریکا عده‌ای از داروهای ضد التهاب در سوپرمارکت‌ها در دسترس مردم می‌باشد و نیاز به نسخه ندارد. ولی توصیه میشود که داروها حتماً با نظر پزشک مصرف شوند. داروهای ضد التهاب با کم کردن التهاب ناحیه کمر باعث بهبود درد میشوند وبه قدرت شفابخشی بدن اجازه و زمان می‌دهند تا اختلالاتی که در بدن به وجود آمده است را التیام بخشند.
- داروهای ضد التهاب شامل داروهایی مانند ایبوپروفن دیکلوفناک ناپروکسن ملوکسیکام پیروکسیکام استامینوفن آسپرین می باشد .البته استامینوفن بیشتر داروی مسکن محسوب میشود تا داروی ضد التهاب ولی از مزایای بزرگ آن این است که در افراد در بچه‌ها و زنان شیرده قابل استفاده است ولی حتماً باید تحت نظر پزشک مصرف شود. زیرا وقتی در حلقه دیسک صدمه ایجاد میشود. اسید آراشیدونیک از آن آزاد میشود و توسط آنزیمی به نام سیکل اکسیژناز تبدیل به پروستاگلاندین میشود که این پروستاگلاندین ها باعث فراخواندن گلبول‌های سفید به منطقه و وارد شدن آب در منطقه و تورم میکروسکوپی میشود که درد را تشدید میکند. داروهای ضد التهاب آنزیم سیکلواکسیژناز را مهار میکنند در نتیجه پروستاگلاندین کمتری ایجاد میشود.
- کاهش استرس : کاهش استرس میتواند باعث انواع بیماری‌ها از جمله کمردرد بشود که این بیماری‌ها را بیماری‌های روان‌تنی یا سایکوسماتیک می‌نامند بنابراین کاهش استرس یکی از ارکان درمان کمردرد است.
- قطع سیگار: سیگار یکی از عوامل ایجاد دیسک کمر است و در درمان دیسک کمر در منزل نیز یکی از اولین قدم‌هایی که بیمار باید بردارد قطع سیگار می‌باشد. اصولاً سیگار و قلیان باعث بسته شدن رگ‌های کوچکی میشوند که به دیسک و تنه مهره خونرسانی میکنند و بنابراین تغذیه دیسک را مختل میکنند و مطالعات نشان داده شده است که عمل جراحی در افراد سیگاری نتیجه بدتری دارد تا افراد غیر سیگاری. عده ای از مردم فکر میکنند که چون در قلیان از آب استفاده میشود نسبت به سیگار ضرر کمتری دارد . در صورتی که برعکس قلیان ضرر بیشتری دارد زیرا یک بار قلیان کشیدن معادل کشیدن چندین نخ سیگار می‌باشد .
- ماساژ: ماساژ یکی از های درمانی دیسک کمر می‌باشد ولی توصیه میشود که اگر در منزل انجام میشود توسط یک فیزیوتراپ انجام شود و ماساژ توسط افراد غیررفه‌ای میتواند باعث تشدید صدمه دیسک بشود. هنگام ماساژ میتوان از روغن‌های مختلف استفاده کرد یا بدون روغن ماساژ را انجام داد.
- پرهیز از خم شدن ناگهانی : یکی از مسائلی که در درمان دیسک کمر موثر است جلوگیری از خم شدن کمر می‌باشد زیرا با خم شدن کمر فشار داخل دیسک افزایش پیدا میکند و موجب بیرون زدگی بیشتر دیسک میشود.
ورزش مناسب دیسک کمر در منزل چیست؟
اصولاً در مرحله حاد دیسک ورزش توصیه نمیشود. ولی وقتی درد بیمار کمتر شود ورزش‌های طبی توصیه میشود. معروف‌ترین این ورزش‌ها ورزش‌های ویلیامز و مکنزی می‌باشند ولی باید دقت کرد که خود این ورزش‌ها هم گاهی باعث درد میشوند .بنا براین بیمار باید این ورزش ها را با تعداد کم شروع کند و حرکات ورزشی که باعث بدتر شدن درد میشوند را انجام ندهد.
بهترین درمان دیسک کمر در منزل
درمان دیسک کمر در منزل به شرایط فردی، شدت علائم و مکان دیسک آسیب‌دیده بستگی دارد. درمان‌های معمول برای دیسک کمرعبارتند از:
- استراحت و کاهش فعالیت‌ها: گاهی اوقات استراحت کوتاه‌مدت و کاهش فعالیت‌هایی که باعث درد میشوند، مفید است.
- داروها: مسکن‌ها مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن برای کاهش التهاب و درد استفاده میشوند.
- فیزیوتراپی: تمرینات فیزیوتراپی که تقویت عضلات کمر و شکم را هدف قرار می‌دهند، میتوانند به کاهش فشار بر دیسک‌های کمر کمک کنند.
- تزریق استروئید: در مواردی که درد شدید است، تزریق کورتیکواستروئید به اطراف ناحیه آسیب‌دیده میتواند مفید باشد.
- جراحی: در موارد شدید یا زمانی که درمان‌های دیگر موثر نباشند، جراحی ممکن است توصیه شود.
مشاوره با یک پزشک یا متخصص ستون فقرات برای تعیین بهترین روش درمانی برای شرایط خاص شما ضروری است. همچنین، برنامه‌های ورزشی و تغییرات سبک زندگی میتوانند به پیشگیری از بروز مشکلات دیسک کمر کمک کنند.
درمان دیسک کمر در منزل بدون جراحی
درمان فوری دیسک کمر در خانه باید با احتیاط و متناسب با شدت درد و علائم انجام شود. اگر تازه درد شروع شده و علائم خفیف تا متوسط است، اقدامات زیر میتواند کمک کننده باشد. این توصیه‌ها در چارچوب درمان غیر جراحی دیسک کمر ارائه میشود. در صورت بی حسی شدید، ضعف پیشرونده پا یا بی اختیاری، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.
استراحت محدود:
یکی دو روز استراحت نسبی برای فروکش التهاب کافی است؛ بعد از آن، پیاده‌روی کوتاه و آرام روی سطح صاف را شروع کنید. ماندن طولانی در تخت، عضلات میان‌تنه را ضعیف میکند و بهبود را کند میکند.
داروهای ضدالتهابی و مسکن:
ایبوپروفن یا ناپروکسن میتواند درد و التهاب را کمتر کند. دارو را همراه غذا مصرف کنید و از دوز توصیه‌شده بالاتر نروید. اگر سابقه زخم معده، بیماری کلیه یا قلب دارید یا داروی رقیق‌کننده خون می‌خورید، قبل از مصرف با پزشک هماهنگ کنید. استامینوفن برای کسانی که به ضدالتهاب‌ها حساس‌اند گزینه‌ی جایگزین است.
فیزیوتراپی:
یک فیزیوتراپیست برنامه‌ی مرحله‌ای میدهد تا عضلات پشت و شکم تقویت شود، الگوی حرکت اصلاح شود و فشار روی دیسک کمتر شود. اجرای درست تمرین‌ها (و نه زیادتر از حد) مهم‌تر از تعداد تمرین‌هاست.
تمرینات کششی:
کشش‌های ملایم با دامنه‌ی بدون درد انجام دهید؛ هر حرکت ۱۵ تا ۳۰ ثانیه، ۲ تا ۳ نوبت. اگر درد تیرکشنده‌ی پا بیشتر شد، همان‌جا توقف کنید و به متخصص اطلاع دهید. کشش همسترینگ، تیلت لگن و زانو به سینه، شروع‌های امنی هستند.
درمان‌های حرارتی و سرمایی:
در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول، سرما ۱۵ تا ۲۰ دقیقه و چند نوبت در روز کمک‌کننده است. پس از فروکش التهاب اولیه، گرمای ملایم برای شل شدن عضلات مفید است. یخ و منبع گرما را مستقیم روی پوست نگذارید؛ یک لایه پارچه فاصله بگذارید.
تغییرات سبک زندگی:
کاهش وزن اضافه، ترک سیگار، وقفه‌های کوتاه حین کارِ نشسته (هر ۳۰ تا ۴۵ دقیقه چند قدم راه بروید)، و تنظیم ارتفاع میز و صندلی. در خواب، پهلو با بالش بین زانوها یا طاقباز با بالش زیر زانو معمولاً راحت‌تر است.
تکنیک‌های مدیریت درد:
تنفس دیافراگمی، آرام‌سازی عضلانی تدریجی، ذهن‌آگاهی و بیوفیدبک خانگی میتواند آستانه‌ی درد را بالا ببرد و تنش عضلانی را کم کند. نظم خواب و مدیریت استرس به اندازه‌ی تمرین‌ها اهمیت دارد.
تزریق استروئیدی:
این روش خانگی نیست. در برخی بیماران با درد تیرکشنده‌ی مقاوم، تزریق اپیدورال در محیط کلینیک و با راهنمایی تصویری انجام میشود. درباره‌ی سود و ریسک آن پس از معاینه و بررسی تصویر تصمیم‌گیری میشود.
درمان فوری دیسک کمر در خانه
درمان خانگی باید محتاطانه و متناسب با شدت درد پیش برود. اگر بی‌حسی، ضعف پیشرونده پا یا بی‌اختیاری دارید، درمان خانگی را کنار بگذارید و سریع به پزشک مراجعه کنید.
استفاده از یخ یا کمپرس سرد
برای کاستن از التهابِ تازه، یک پارچه نخی دور یخ بپیچید و ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی ناحیه دردناک بگذارید. این کار را طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول چند نوبت در روز تکرار کنید. یخ را مستقیم روی پوست نگذارید و بین نوبت‌ها فاصله بدهید.
تغییر به گرما
بعد از حدود دو روز، اگر بیشتر احساس گرفتگی و سفتی عضله دارید، به سراغ گرمای ملایم بروید. کمپرس گرم یا حوله گرم و مرطوب را ۱۵ تا ۲۰ دقیقه استفاده کنید. اگر با گرما درد تیرکشنده پا بیشتر شد، یک مرحله به سرما برگردید.
مسکن‌های بدون نسخه
ایبوپروفن یا ناپروکسن میتواند درد و التهاب را کم کند. دارو را همراه غذا بخورید و از دوز توصیه‌شده بالاتر نروید. اگر سابقه زخم معده، بیماری کلیه یا قلب دارید یا داروی رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنید، پیش از مصرف با پزشک مشورت کنید. استامینوفن برای کسانی که به ضدالتهاب‌ها حساس‌اند گزینه جایگزین است.
تمرینات کششی ملایم
هدف، کاهش تنش و حفظ حرکت بدون تحریک درد است. سه حرکت ساده:
- کشش همسترینگ درازکش با حوله پشت کف پا، هر پا ۲۰ تا ۳۰ ثانیه، ۳ نوبت
- تیلت لگن در حالت طاقباز، ۱۰ تکرار، ۲ نوبت
- زانو به سینه به صورت ملایم، هر سمت ۱۵ تا ۲۰ ثانیه، ۳ نوبت
- تمرین‌ها باید بی‌درد باشد. با افزایش درد تیرکشنده تمرین را متوقف کنید.
حفظ وضعیت بدنی مناسب
در نشستن، کمر به پشتی تکیه کند و زانو هم‌سطح یا کمی بالاتر از لگن باشد. هر ۳۰ تا ۴۵ دقیقه از جا بلند شوید و چند قدم راه بروید. برای خواب، پهلو با بالش بین زانوها یا طاقباز با بالش زیر زانو معمولاً راحت‌تر است. هنگام کار با لپ‌تاپ، ارتفاع صفحه را طوری تنظیم کنید که گردن خم نشود.
پرهیز از حرکاتی که درد را شعله‌ور میکند
از بلند کردن بار سنگین، خم شدن از کمر و چرخش ناگهانی پرهیز کنید. اگر مجبور به بلند کردن چیزها هستید، بار را نزدیک بدن نگه دارید، از زانوها خم شوید و پیچش تنه را حذف کنید.
حمایتگر کمری
کمربند یا بریس نرم برای چند روزِ اوج درد میتواند کمک کند، اما استفاده طولانی‌مدت پیشنهاد نمیشود چون عضلات میان‌تنه را تنبل میکند. با فروکش درد، حمایتگر را کنار بگذارید و روی تقویت عضلات تمرکز کنید.
پرسش و پاسخ
1- دیسک کمر چیست و چگونه به وجود می آید؟
دیسک کمر به آسیب یا فتق دیسک های بین مهره ای ستون فقرات گفته میشود که معمولا به علت فرسودگی تدریجی، وارد آمدن فشارهای تکراری و سنگین، وضعیت های نامناسب بدن هنگام نشستن و بلند کردن بار یا حرکات چرخشی ناگهانی ایجاد میشود. این وضعیت میتواند با درد کمر، تیرکشیدن به پا، بی حسی یا ضعف عضلانی همراه باشد.
2- چگونه میتوانم درد ناشی از دیسک کمر را در خانه تسکین دهم؟
در مراحل خفیف تا متوسط میتوان از کمپرس سرد در 24 تا 48 ساعت اول و سپس گرمای ملایم، مصرف مسکن های بدون نسخه مانند استامینوفن یا داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی طبق بروشور، استراحت نسبی کوتاه مدت، و انجام حرکات کششی ملایم استفاده کرد. پرهیز از خم شدن های مکرر، جابجایی بار سنگین و نشستن طولانی نیز توصیه میشود.
3- آیا استراحت در تخت برای دیسک کمر مفید است؟
استراحت کوتاه مدت میتواند در فاز حاد درد کمک کننده باشد، اما استراحت طولانی مدت معمولا روند بهبود را کند میکند و ممکن است موجب کاهش قدرت و انعطاف پذیری عضلات شود. بازگشت تدریجی به فعالیت های سبک روزمره به محض تحمل پذیری درد ارجح است.
4- چه نوع تمریناتی برای دیسک کمر توصیه میشود؟
تمرینات کششی ملایم برای همسترینگ و عضلات سرینی، تقویت عضلات مرکز بدن و کمری شکمی، و تمرینات پایداری لگن و ستون فقرات که زیر نظر فیزیوتراپیست تجویز میشوند میتوانند درد را کاهش داده و از عود جلوگیری کنند. شدت و دامنه حرکات باید متناسب با وضعیت فرد تنظیم شود.
5- آیا استفاده از حمایتگرهای کمری برای درمان دیسک کمر در منزل مفید است؟
استفاده کوتاه مدت از کمربند یا بریس کمری میتواند در دوره درد حاد حمایت موقت فراهم کرده و ناراحتی را کاهش دهد، اما استفاده طولانی و مداوم توصیه نمیشود زیرا ممکن است به تضعیف عضلات اتکا دهنده ستون فقرات بینجامد.
6- چه زمانی باید برای درمان دیسک کمر به پزشک مراجعه کنم؟
در صورت درد شدید یا مداوم بیش از چند هفته، درد همراه با بی حسی یا ضعف پیشرونده در پاها، اختلال در کنترل ادرار یا مدفوع، تب، کاهش وزن بی دلیل یا سابقه تروما باید ارزیابی پزشکی صورت گیرد. تشخیص دقیق و برنامه درمانی مناسب از عوارض پیشگیری میکند.
7- آیا رژیم غذایی و سبک زندگی میتوانند در درمان دیسک کمر در منزل موثر باشند؟
حفظ وزن مناسب، تغذیه متعادل سرشار از سبزیجات، میوه، پروتئین کافی و دریافت منابع کلسیم و ویتامین دی، ترک سیگار، بهبود ارگونومی در محل کار و هنگام رانندگی، وقفه های منظم برای بلند شدن و کشش در طول نشستن های طولانی و پرهیز از فعالیت هایی که فشار مستقیم بر کمر وارد میکنند در کاهش علائم و پیشگیری از عود موثر است.
توصیه نهایی
این نشانه ها میتوانند زنگ خطر باشند و شما را نسبت به احتمال درگیری با دیسک کمر آگاه کنند، اما تأیید قطعی تنها با ویزیت پزشک و در صورت نیاز با تصویربرداری هایی مانند ام آر آی یا سی تی اسکن ممکن است. اگر درد رو به افزایش است، به پا تیر میکشد، با بی حسی یا ضعف همراه شده یا کارهای روزمره را مختل میکند، زمان را از دست ندهید و برای ارزیابی مراجعه کنید. یک قاعده ساده این است که هر علامتی که شدیدتر میشود یا تازه اضافه میشود باید جدی گرفته شود؛ تشخیص به موقع مسیر درمان را کوتاه تر و کم هزینه تر میکند.
جمع بندی
مراقبت های خانگی در دیسک کمر بیشتر برای کاستن از درد و التهاب به کار میروند. در یکی دو روز نخست میتوان از سرمای موضعی بهره برد و پس از آن از گرمای ملایم کمک گرفت. مصرف داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن طبق دستور، انجام کشش های ملایم، و رعایت راستای صحیح بدن هنگام نشستن، ایستادن و بلند کردن اجسام از اقدامات پایه هستند. استراحت کوتاه مدت در فاز درد حاد مفید است، اما ماندن طولانی در تخت روند بهبود را کند میکند. کمربند یا حمایتگر کمری میتواند در دوره کوتاه درد حاد کمک کننده باشد، ولی تکیه مداوم به آن توصیه نمیشود. حفظ وزن مناسب، پرهیز از جابجایی بار سنگین، و وقفه های منظم هنگام نشستن طولانی به کاهش فشار بر کمر کمک میکند. اگر درد تشدید شد یا علائم هشدار مانند بی حسی و ضعف پاها ظاهر شد، مراجعه به پزشک را در اولویت بگذارید. این اقدامات باید بخشی از یک برنامه درمانی منسجم و ترجیحا زیر نظر پزشک یا فیزیوتراپیست اجرا شوند.
