پارگی دیسک کمر (فتق دیسک) یک مشکل شایع است که می‌تواند درد شدید و محدودیت در حرکت ایجاد کند. درمان این شرایط به شدت علائم، مدت زمان بروز آنها، و وضعیت کلی سلامت فرد بستگی دارد. بیماری‌های دیسک کمر طیف وسیعی از بیماری می‌باشد که از پیدایش ترک‌های ریز، کم شدن آب دیسک ، پاره شدن دیسک و ایجاد علائم عصبی و بیرون زدن دیسک متفاوت می‌باشد. استراحت به تنهایی در درمان بیماری دیسک کمرموثر نیست.
استراحت می‌تواند بخشی از درمان اولیه برای پارگی دیسک کمر باشد. درموارد خفیف تا متوسط ، استراحت کوتاه مدت (معمولاً چند روز) همراه با محدود کردن فعالیت‌هایی که باعث افزایش درد می‌شوند، توصیه میشود. این استراحت به کاهش التهاب و تسکین درد کمک می‌کند. با این حال، استراحت طولانی مدت توصیه نمی‌شود زیرا ممکن است باعث ضعف عضلانی و کاهش انعطاف‌‌پذیری شود. اصولاً حداکثر زمانی که برای استراحت توصیه میشود ۴۸ ساعت است در این ۴۸ ساعت توصیه میشود که بیمار استراحت مطلق نماید یعنی فقط برای دستشویی می‌تواند از جا برخیزد در بقیه موارد در حالتی که کمترین درد را دارد دراز بکشد.
در کنار استراحت، درمان‌های دیگری هم ممکن است پیشنهاد شود. مثلا مواردی مثل اینها.
1- درمان درد: درمان درد یکی از آنهاست. از داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی یا مسکن‌ها استفاده میشود. وقتی دیسک کمر آسیب می‌بیند، موادی به نام فسفولیپید از غشای سلول‌ها آزاد می‌گردد. این مواد تحت تاثیر آنزیم سیکلواکسیژناز به پروستاگلاندین تبدیل می‌شوند. پروستاگلاندین‌ها گلوبول‌های سفید را به محل آسیب می‌کشانند. در نتیجه ورم و درد ایجاد میشود. به همین دلیل، داروهای ضد التهاب بخش اصلی درمان پزشکی همراه با استراحت در بیماری‌های دیسک به حساب می‌آیند.
2- فیزیوتراپی:فیزیوتراپی گزینه دیگری است. این شامل اشعه لیزر، اشعه مادون قرمز و اشعه ماوراء بنفش میشود. همچنین برنامه‌های ورزشی برای تقویت عضلات پشت و شکم و افزایش انعطاف پذیری وجود دارد. مکانیسم درمانی بسیاری از روش‌های فیزیوتراپی مثل لیزر و اشعه‌های ماوراء بنفش و مادون قرمز از طریق گرم کردن عمقی بافت‌ها عمل می‌کند. این کار التهاب را کم می‌کند. چون گرما جریان خون را در محل آسیب افزایش می‌دهد. مواد سمی از منطقه خارج می‌شوند. درد بیمار هم بهتر میشود.
3- کشش کمری:کشش کمری هم در درمان دیسک کمر مفید است. علاوه بر آن، تمرینات خاصی برای کاهش فشار روی دیسک‌های آسیب دیده به کار می‌رود.
در موارد شدید یا وقتی علائم بهبود نیابند، روش‌های پیشرفته‌تری لازم میشود. مثل تزریق کورتیکواستروئید یا جراحی لیزری. یا جراحی آندوسکوپی یا جراحی باز.
مهم است که برای تشخیص دقیق و انتخاب بهترین درمان‌ها با متخصص دیسک کمر مشورت کنید. مثل جراح ستون فقرات یا جراح اعصاب یا متخصص ارتوپدی.
درمان دیسک کمر با استراحت
درمان پارگی دیسک کمر از طریق استراحت گاهی واقعاً کارساز است. این روش به ویژه در مراحل آغازین یا وقتی مشکل خفیف تا متوسط باشد، خوب عمل می‌کند. چنین رویکردی به کاهش درد و التهاب کمک شایانی می‌رساند. البته باید به چند نکته کلیدی توجه کرد.
1- استراحت کوتاه‌مدت:
ابتدا، استراحت را کوتاه‌مدت نگه دارید. پزشکان معمولاً پیشنهاد می‌کنند بیماران فقط برای چند روز استراحت کنند. استراحت طولانی می‌تواند عضلات را ضعیف کند و حرکت را محدود سازد.
2- اجتناب از فعالیت‌های درد زا:
از کارهایی که درد را بیشتر می‌کنند دوری کنید. بیماران باید فعالیت‌هایی را که نیاز به فشار آوردن یا قرار دادن کمر در موقعیت‌های نامناسب مثل خم شدن دارند، کنار بگذارند.
3- تغییر وضعیت نشستن یا خوابیدن:
نحوه نشستن یا دراز کشیدن را تغییر دهید. موقعیت‌هایی که فشار کمتری به کمر وارد می‌کنند، اغلب مفید هستند. در حالت خوابیده، فشار روی دیسک کمتر از وقتی است که نشسته یا ایستاده باشید.
4- پس از استراحت ، تدریجاً فعالیت‌های روزانه را افزایش دهید:
بعد از استراحت، به آرامی به روال روزانه برگردید. پس از چند روز، فعالیت‌های معمولی را قدم به قدم از سر بگیرید.
5- فیزیوتراپی و ورزش:
فیزیوتراپی و تمرینات را در نظر بگیرید. وقتی درد اولیه کم شد، ورزش‌هایی برای قوی کردن عضلات کمر و شکم می‌تواند از تکرار مشکل جلوگیری کند. اما در اوایل بیماری، اگر درد شدید باشد، این تمرینات ممکن است وضعیت را بدتر کنند.
6- مراجعه به پزشک:
حتماً به پزشک مراجعه کنید. اگر علائم بهتر نشدند یا شدیدتر شدند، یا اگر نشانه‌های عصبی مثل ضعف در پاها یا مشکل در ادرار و مدفوع ظاهر شد، فوراً پیش متخصص بروید. گاهی نیاز به درمان‌های پیشرفته‌تر مثل تزریق یا جراحی پیش می‌آید.
در نهایت، پیش از هر برنامه درمانی، با یک متخصص ستون فقرات مشورت کنید. این کار تضمین می‌کند که روش انتخابی دقیقاً برای شرایط شما مناسب باشد.
روش های درمان پارگی دیسک کمر
پارگی دیسک کمر که به عنوان فتق دیسک هم شناخته می شود. این مشکل می تواند به دلایل مختلفی پیش بیاید. عوامل گوناگونی وجود دارند که به بروز این وضعیت کمک می کنند.
1- علل ژنتیکی:
علل ژنتیکی نقش اصلی را در بیماری دیسک کمر ایفا می کنند. یعنی ساختار ستون فقرات فرد از ابتدا مناسب نیست. به این ترتیب شخص استعداد ابتلا به این بیماری را دارد. ستون فقرات او زودتر از حد معمول فرسوده می شود.
2- فرسودگی طبیعی:
فرسودگی طبیعی با افزایش سن اتفاق می افتد. دیسک های ستون فقرات انعطاف خود را از دست می دهند. این مسئله می تواند به آسیب دیسک ها منجر شود. در نهایت پارگی دیسک رخ می دهد.
3- ضربه یا آسیب:
ضربه یا آسیب مستقیم هم عامل مهمی است. بلند کردن اجسام سنگین می تواند مشکل ساز باشد. خم شدن ناگهانی فشار وارد می کند. تصادفات رانندگی خطرناک هستند. سقوط ها هم می توانند باعث پارگی شوند. ورزش های سنگین یا هر ضربه شدید به کمر این وضعیت را ایجاد می کند.
4- فعالیت‌های مکرر:
فعالیت های مکرر فشار زیادی به کمر می آورند. کارهایی مثل بلند کردن اجسام سنگین تکراری می شوند. حرکات خم و راست شدن مداوم هم آسیب می رسانند. دیسک ها در این شرایط ضعیف می گردند.
5- وضعیت بدنی نامناسب:
وضعیت بدنی نامناسب برای مدت طولانی مشکل ایجاد می کند. نشستن نادرست فشار بیش از حد وارد می کند. ایستادن بد هم به دیسک های کمر آسیب می زند.
6- چاقی:
چاقی و اضافه وزن فشار اضافی به ستون فقرات می آورد. دیسک های بین مهره ای تحت تأثیر قرار می گیرند. این مسئله فرسودگی را تسریع می بخشد.
7- وراثت:
وراثت هم همان عوامل ژنتیکی را شامل می شود. همان طور که قبلاً اشاره شد این عوامل در ابتلا نقش دارند. اگر در خانواده کسی به این بیماری دچار شده باشد. احتمال ابتلا برای شما بیشتر است.
8- سیگارکشیدن:
سیگار کشیدن به دیسک های ستون فقرات آسیب می رساند. جریان خون به دیسک ها کاهش می یابد. فرآیند ترمیم طبیعی بدن مختل می شود. کشیدن قلیان هم به همان اندازه سیگار مؤثر است. حتی گاهی بیشتر از سیگار در بدتر کردن بیماری دیسک کمر نقش دارد.
9- بیماری‌ها:
بیماری های دیگر مثل آرتروز هم کمک می کنند. این بیماری ها به آسیب دیسک ها منجر می شوند.
چگونه می‌توان از پیدایش بیماری دیسک کمر جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از بروز پارگی دیسک کمر، پیشنهاد میشود وزن را در حد سالم نگه داشت. انجام تمرین‌های تقویتی و کششی هم مفید است. وضعیت بدنی درست را حفظ کنید. از فعالیت‌هایی که فشار زیادی به کمر می‌آورند، دوری کنید.
بعد از جراحی دیسک کمر چقدر باید استراحت کرد؟
زمان استراحت بعد از عمل جراحی دیسک کمر به عوامل مختلفی وابسته است. نوع جراحی انجام‌شده نقش دارد. وضعیت سلامتی کلی بیمار مهم است. سرعت بهبود هم تأثیرگذار است. شغل و سطح فعالیت فرد هم در نظر گرفته میشود. به طور کلی، نکات زیر را بررسی کنید.
1- دوره استراحت اولیه: دوره استراحت اولیه معمولاً کوتاه است. بیماران اغلب چند روز تا چند هفته نیاز به استراحت دارند. این بستگی به شدت جراحی و نظر پزشک دارد.
2- بازگشت به فعالیت‌های روزانه: فعالیت‌های روزانه مثل قدم زدن و نشستن کم‌کم برمی‌گردد. بعضی بیماران در عرض چند هفته به کارهای سبک مثل راه رفتن می‌پردازند. اما کارهای سنگین‌تر، مانند بلند کردن وسایل یا ورزش‌های شدید، ممکن است ماه‌ها طول بکشد.
3- فیزیوتراپی: شروع فیزیوتراپی بعد از جراحی بخشی از روند بهبود است. این کار معمولاً چند هفته پس از عمل آغاز میشود. به تقویت عضلات کمر و شکم کمک می‌کند.
4- بازگشت به کار: بازگشت به کار بر اساس نوع شغل فرق می‌کند. برای کارهای دفتری، شاید چند هفته بعد از جراحی ممکن باشد. در مشاغل سنگین فیزیکی، زمان بیشتری لازم است.
5- پیگیری‌های پزشکی: پیگیری‌های پزشکی منظم ضروری است. با پزشک برای چک کردن پیشرفت بهبود مشورت کنید. توانایی بازگشت به کارهای عادی را بررسی کنید.
دستورهای پزشک را دقیق رعایت کنید. اگر نگرانی یا علائم غیرعادی دیدید، سریع به پزشک بروید. هر بیمار شرایط خاص خودش را دارد. برنامه بهبود باید برای هر فرد جداگانه تنظیم شود.
پرسش و پاسخ
در اینجا چندین سوال مرتبط با پارگی دیسک کمر و نقش استراحت در درمان آن آورده شده است:
1-آیا استراحت مطلق برای درمان پارگی دیسک کمر توصیه میشود؟
بله در ۴۸ ساعت اول استراحت مطلق برای بیمار توصیه میشود استراحت مطلق یعنی اینکه بیمار در تمام ۲۴ ساعت در بستر باشد اما توصیه میشود که برای دستشویی از تخت خارج شود و در غیر این موارد در تخت بماند.
2- چه مدت استراحت برای بهبودی از پارگی دیسک کمر نیاز است؟
در قدیم که وسایل درمانی محدود بود استراحت‌های طولانی مدت توصیه می‌شد اما امروزه با پیدایش وسایل درمانی مدرن معمولاً استراحت بیش از چند روز توصیه نمی‌شود که همانطور که گفته شد ۴۸ ساعت اول استراحت مطلق توصیه میشود زیرا استراحت‌های طولانی باعث ضعیف شدن عضلات کمر میشود.
3- آیا فعالیت‌های خاصی هستند که باید پس از پارگی دیسک کمر اجتناب کرد؟
قاعدتاً کارهای سنگین ممکن است پارگی دیسک کمر را بیشتر کند بنابراین در صورتی که فرد مجبور به انجام کارهای سنگین است لازم است تعدیلاتی در نحوه انجام کار انجام دهد مثلاً هنگام ورزش کردن یا کار کردن از کمربند استفاده کند یا هنگام بلند کردن اجسام سنگین کمی زانوی خود را خم کند که فشار کمتری به کمر وارد شود.
4- چگونه می‌توان در طول دوره استراحت از شل شدن عضلات جلوگیری کرد؟
امروزه با استراحت‌های کوتاه مدت معمولاً خطر شل شدن عضلات وجود ندارد اما در استراحت‌های طولانی مدت و یا بستن طولانی کمربند طبی توصیه میشود که بیمار ورزش‌های طبی را هم انجام دهد که باعث جلوگیری از شل شدن عضلات کمر شود قاعدتاً شل شدن و لاغر شدن عضلات کمر باعث تشدید درد خواهد شد.
5- آیا استراحت برای همه مبتلایان به پارگی دیسک کمر مفید است؟
بله استراحت تقریباً در تمام مبتلایان به پارگی دیسک کمر موثر است.
6- پس از چه مدت استراحت علائم پارگی دیسک کمر بهبود می‌یابد؟
همانطور که ذکر شد در درمان بیماری دیسک کمر استراحت طولانی مدت توصیه نمی‌شود. بلکه استراحت‌های کوتاه مدت به مدت ۴۸ ساعت توصیه میشود و پس از ۴۸ ساعت در بیمارانی که دچار پارگی دیسک کمر هستند توصیه میشود که در کار خود تعدیل کنند.استراحت اضافه موجب شل شدن عضلات بیمار کمر بیمار میشود. بلافاصله پس از استراحت توصیه میشود که فیزیوتراپی و حرکات اصلاحی و ورزش‌های مخصوص کمردرد انجام شود.
اغلب بیماری‌های دیسک کمر ظرف مدت ۶ هفته با درمان‌های طبی بهبود پیدا می‌کنند قاعدتاً اگر پس از این مدت بیماری بهبود پیدا نکند توصیه میشود که بیمار مورد عمل جراحی قرار گیرد .
سخن پایانی
در پایان درمان پارگی دیسک کمر نیازمند پیگیری مستمر و رویکردهای درمانی متناسب با شدت علائم و وضعیت فردی است. استفاده از درمان‌های غیرجراحی مانند استراحت، داروها، فیزیوتراپی، و اصلاح سبک زندگی اغلب موثر است، اما در موارد شدیدتر یا مقاوم به درمان، ممکن است جراحی لازم باشد. همیشه برای بهترین نتیجه، مهم است که با پزشک خود در تماس باشید و دستورالعمل‌های درمانی را به دقت دنبال کنید. سلامتی ستون فقرات برای کیفیت زندگی روزانه بسیار مهم است، بنابراین مراقبت و توجه به آن اهمیت ویژه‌ای دارد.
